Τι έγραψαν οι μαθητές της Στ? μετά την επίσκεψή τους (21/10) στον τάφο του Μελά και στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα στην Καστοριά:

Λεπτομέρειες

Με εντυπωσίασε που τα οστά του Παύλου Μελά είναι μαζί με τα οστά της γυναίκας του, της Ναταλίας, στον Ναό των Ταξιαρχών.   Κων/να Χαρίτωνος

Εμένα μου άρεσε ιδιαίτερα ο τάφος του Μελά-δεν ήξερα καν ότι ήταν θαμμένος εδώ στον νομό Καστοριάς. Ο τάφος είναι μέσα στον Ναό των Ταξιαρχών, ο τάφος περιέχει τον Παύλο και τη γυναίκα του τη Ναταλία. Αυτή η εκδρομή μου άρεσε γιατί γνώρισα κάτι που δεν ήξερα.     Ελισσαίος Σαϊνίδης

Μου άρεσε που μπήκαμε στον Ναό, ήταν όλα τόσο παλιά και όμορφα! Στο Μουσείο μου άρεσαν πολύ τα όπλα και τα σπαθιά.   Γιόχαν Λασκαρίδης

Χτες πήγαμε στη Μητρόπολη, σε ένα μικρό ναό, των Ταξιαρχών. Εκεί μέσα είδαμε έναν τάφο, που μέσα ήταν η σορός του Παύλου Μελά και της γυναίκας του Ναταλίας. Μετά από εκεί πήγαμε στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, όπου μας είπαν κάποιες πληροφορίες για τους πολεμιστές του Μακεδονικού Αγώνα και πόσα σχολεία, δασκάλους και μαθητές είχε σε όλη τη Μακεδονία.   Παναγιώτα Μπάτζιου

Περισσότερο απ? όλα με εντυπωσίασαν οι τοιχογραφίες στον Ναό των Ταξιαρχών. Μέσα στην εκκλησία υπάρχει μια εικόνα και από κάτω ένας τάφος. Μέσα στον τάφο υπάρχουν τα κόκαλα του Παύλου Μελά και της γυναίκας του της Ναταλίας.           Ερίσα Τερνόβα

Πιο πολύ μου έκανε εντύπωση το Μουσείο του Μακεδονικού Αγώνα επειδή έχει όπλα, χάρτες, έγγραφα, κιάλια κ.ά. Μας μίλησε ο κύριος Χρυσός για το πού υπήρχαν ελληνικά σχολεία και για τους μαθητές τους. Στο τέλος μας έδωσαν βιβλία για τον Λάκη Νταηλάκη.              Σταυρούλα Γαλάνη

Εμένα μου άρεσε ο ναός, γιατί ήταν πέτρινος, σπασμένος, και μέσα βρίσκονται τα κόκαλα του Παύλου Μελά. Ο παπάς που ήταν εκεί δεν είχε δει ποτέ τα κόκαλα του ήρωα. Δε μου άρεσε που στο άγαλμα είχε δυο σπασμένες μπίρες και πολλά χαρτιά. Αλλά πριν φύγουμε το καθαρίσαμε.  Αργύρης Παπαθανασίου

Χτες εντυπωσιάστηκα πάρα πολύ που το σώμα του Παύλου Μελά και της γυναίκας του Ναταλίας Δραγούμη βρίσκονται στον ιερό Ναό των Ταξιαρχών της Καστοριάς και που ο Ναός διατηρείται μετά από πολλά χρόνια. Επίσης εντυπωσιάστηκα με το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα. Ήταν πολύ γενναιόδωρος ο Πηχεών που το χάρισε.            Ελπινίκη Ζούλα

Στον Μακεδονικό Αγώνα πολλοί νέοι Μακεδονομάχοι σκοτώθηκαν για την πατρίδα, όπως ο Παύλος Μελάς, που, μόλις σκοτώθηκε, οι Μακεδόνες λυπήθηκαν τόσο πολύ και έφτιαξαν τον τάφο του. Όταν πέθανε και η γυναίκα του, την έθαψαν και αυτή μαζί με τον Μελά. Ιωάννης Παναγιωτίδης

Από αυτή την εκπαιδευτική μας επίσκεψη με εντυπωσίασε το ψηφιδωτό της Μητρόπολης. Ο ιερέας που μας υποδέχτηκε μας εξήγησε ότι από κάτω από το ψηφιδωτό υπάρχουν τα κόκαλα του Μητροπολίτη Γερμανού Καραβαγγέλη. Νικόλας Τσαδήλας

Αυτό που με εντυπωσίασε στην εκδρομή ήταν ο ναός που πήγαμε και έμαθα τελικά ότι τα οστά του Παύλου Μελά βρίσκονται μέσα του και όχι στον τάφο που είχαν φτιάξει για εκείνον έξω από τον Ναό. Επίσης στο Μουσείο του Μακεδονικού Αγώνα μου έκανε εντύπωση ότι υπήρχαν πολλά σχολεία ελληνικά τότε. Αλίκη Νικολαΐδου

Μου έκανε εντύπωση ο τάφος του Παύλου Μελά μέσα στον Ναό των Ταξιαρχών, που μέσα ήταν και τα οστά της γυναίκας του. Το Μουσείο ήταν ωραίο και είχε πολλά παλιά όπλα και στολές.  Γιάννης Μίγας

Ο Μακεδονικός Αγώνας με εντυπωσίασε διότι οι Μακεδονομάχοι διακρίνονταν για το θάρρος, την ανδρεία και την αγάπη που είχαν μέσα στην καρδιά τους για την πατρίδα τους.   Αντώνης Παπασταύρος

Μου έκανε εντύπωση πως οι δικοί μου άνθρωποι, οι Καστοριανοί, ξεσηκώθηκαν να ελευθερώσουν τη Μακεδονία, γιατί αυτοί οι άνθρωποι κρύβαν μέσα τους κάτι διαφορετικό για την πατρίδα τους.  Κωνσταντίνος Κυριάζος

 

Οι ευεργέτες του σχολείου μας

Λεπτομέρειες

Η παρουσίαση των Ευεργετών του Σχολείου μας έγινε σε συνεργασία με την ενορία μας τον περσινό Φεβρουάριο. Για να διαβάσετε το κείμενο της παρουσίασης:

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Καστοριάς | ODOS weekly newspaper of Kastoria

24/6/14

ΣΟΝΙΑΣ ΕΥΘΥΜΙΑΔΟΥ-ΠΑΠΑΣΤΑΥΡΟΥ: Η ευεργεσία συναντά την ευγνωμοσύνη στο Μαυροχώρι


Επιστολή Μητροπολίτη Καστορίας Ιωακείμ (7/2/1924) προς Θεόδωρον Ν. Μαυροβίτην εις Αλεξάνδρειαν Αιγύπτου (από το αρχείο του εγγονού του Θεόδωρου Ν. Μαυροβίτη)

Επειδή ξεχάσαμε να θυμόμαστε και να τιμούμε τους αληθινά αξιότιμους?


«Ευεργετείς; Μάθε λοιπόν πως τον Θεό μιμείσαι»
Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, «Ηθικά»
«Μάθε να είσαι ευγνώμων,
αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος»
Από το Δημοτικό Σχολείο Μαυροχωρίου
?Κάποτε ο Θεός αποφάσισε να δώσει μια γιορτή στα γαλαζόχρωμα παλάτια τ? ουρανού. Όλες οι Αρετές είχαν προσκληθεί. Αλλά μόνο οι γυναίκες? Οι κύριοι είχαν αποκλειστεί? Επήγανε πάρα πολλές και οι μικρές και οι μεγάλες. Οι μικρές Αρετές ήταν λίγο πιο συμμαζεμένες. Μα όλες φαίνονταν πολύ ευχαριστημένες και συζητούσαν με καλό τρόπο και οικειότητα, όπως ταιριάζει, άλλωστε, σε πολύ στενούς συγγενείς μα και γνωστούς αναμεταξύ τους.
Για μια στιγμή, ο Μεγάλος Θεός είδε πως δυο όμορφες κυρίες, που στέκονταν η μια απέναντι στην άλλη, δε γνωρίζονταν καθόλου. Ο οικοδεσπότης πήρε απ? το χέρι τη μια απ? τις κυρίες και την οδήγησε στην άλλη.
-Η Ευεργεσία, είπε, δείχνοντας την πρώτη κυρία.
-Η Ευγνωμοσύνη, πρόσθεσε, δείχνοντας τη δεύτερη.
Κι οι δυο Αρετές έμειναν άφωνες από την κατάπληξη. Απ? τον καιρό που υπάρχει ο κόσμος-και είναι αιώνες πολλοί-συναντιόντουσαν για πρώτη φορά!...?


Αγαπητοί μας συγχωριανοί,

Πριν από ένα χρόνο, τον Ιανουάριο του 2013, παραδόθηκε στο Δ/ντή του Σχολείου μας μία επιστολή γραμμένη από τον κ. Θεόδωρο Ν. Μαυροβίτη, κάτοικο Αθηνών. Ξέραμε εξαρχής πως η καταγωγή του αποστολέα είναι από το χωριό μας, όπως μαρτυρεί και το επώνυμό του, που, επιπλέον, είναι και ιστορικό, καθώς ο Λεωνίδας Μαυροβίτης, που κατοικούσε στην πόλη της Καστοριάς πριν από έναν αιώνα, διαδραμάτισε πολύ σημαντικό ρόλο στα γεγονότα της απελευθέρωσης της πόλης μετά από 527 ολόκληρα χρόνια σκλαβιάς στους Τούρκους. Κι όχι μόνο αυτό. Γνωρίζαμε και τον Θεόδωρο Μαυροβίτη, μεγάλο ευεργέτη και κτίτορα του Σχολείου μας. Άλλωστε στη μνήμη τη δική του και των άλλων ευεργετών μας κάθε χρόνο κάναμε και κάνουμε μνημόσυνο. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ αυτούς που μας έχουν ευεργετήσει. Και δεν πρέπει να είμαστε αγνώμονες. Σε αντίθεση με τη φύση μας, που δείχνει να μας σπρώχνει στην αχαριστία σαν τους εννέα από τους δέκα λεπρούς (με φωτεινή εξαίρεση τον αλλόφυλο Σαμαρείτη) που ο Χριστός θεράπευσε και δεν ένιωσαν καμία απολύτως ανάγκη πρώτα να Τον ευχαριστήσουν και μετά να συνεχίσουν τη ζωή τους. Πρέπει, λοιπόν, να θυμόμαστε και να εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας, αν θέλουμε να λεγόμαστε άνθρωποι?

Είχε επισκεφτεί, λοιπόν, τα Χριστούγεννα του 2012 την Καστοριά ο σημερινός Θεόδωρος Ν. Μαυροβίτης, που έχει την τύχη αλλά αποδεικνύει πως είναι και άξιος να έχει το ίδιο ονοματεπώνυμο με τον μεγάλο ευεργέτη του Σχολείου μας και, για τους λόγους που όλοι καταλαβαίνουμε, θέλησε να δει και το Σχολείο του χωριού μας. Καθώς όμως έφυγε προβληματισμένος, προχώρησε στο γράψιμο μιας εξαιρετικά καλογραμμένης και ουσιαστικής επιστολής, που έγινε άλλη μία αφορμή για εμάς που αποτελούμε το προσωπικό αυτού του Σχολείου να ασχοληθούμε σοβαρά με το θέμα των ευεργετών που δεν είναι μονάχα του Σχολείου, μα ολόκληρου του χωριού, αφού, χτίζοντας το σχολείο, η ευεργεσία απλώνεται σε όλο το χωριό. Γιατί η πρώτη αφορμή, πρόσφατη κι αυτή, ήταν τα στοιχεία που στο πλαίσιο της ιστορικού περιεχομένου μεταπτυχιακής της έρευνας εντόπισε στις παλιές εφημερίδες της Καστοριάς η επί χρόνια δασκάλα του Σχολείου μας Αγγελική Βόλτση από το Σταυροπόταμο. Η Αγγελική μας, λοιπόν, συγκέντρωσε αυτά τα στοιχεία και τα παρέδωσε στο Σχολείο μας, γιατί αυτό αφορούσαν και, συνεπώς, εδώ ανήκουν.
Κατά ευτυχή συγκυρία οι δύο αυτές αφορμές σχεδόν συνέπεσαν χρονικά (η αιτία προϋπήρχε και ήταν η από χρόνια θέληση του Σχολείου να ερευνήσει το θέμα των Ευεργετών του και να το τακτοποιήσει), οπότε κι αποφασίστηκε αμέσως μία εκδήλωση που θα έβαζε τα πράγματα στη θέση τους, ανακοινώνοντάς τα ταυτόχρονα στο χωριό, γιατί το αφορούν άμεσα.
Δόξα τω Θεώ, ήρθε ο καιρός. Αφού ευχαριστήσουμε και τους δύο προαναφερθέντες για την καταλυτική συμβολή τους, σας παρουσιάζουμε τα στοιχεία-ντοκουμέντα κατά χρονολογική σειρά:


  • Αγαπητέ συμπολίτα Θεόδωρε Ν. Μαυροβίτα  Εις Αλεξάνδρειαν

Ύστερον από τόσα έτη όπου ευρίσκεσαι μακράν της γενέτειρας πατρίδος σου, ήδη ήλθεν η περίστασις να σε ενθυμηθώμεν και να είπωμεν ότι, εκτός ημών, υπάρχει και άλλος συμπολίτης του οποίου η καρδιά φλέγεται οσάκις ενθυμήται την πατρίδα του και πρέπει ν? αποτανθώμεν και εις αυτόν ίνα ζητήσωμεν την αρωγήν του.
Λοιπόν, αγαπητέ συμπολίτα, η παρούσα μας δεν αποβλέπει εις άλλα παρά να σε εκθέσωμεν τα εξής: Επειδή το παρά των γονέων σας κτισθέν κτήριον του Σχολείου είνε σχεδόν ετοιμόροπον και σχεδόν ακατάλληλον των σημερινών τοιούτων, απεφασίσαμεν να το ανανεώσωμεν εκ θεμελίων είτε εις το ίδιον μέρος είτε έξωθεν του χωρίου απέναντι της βρύσεως και επειδή εις τας σημερινάς περιστάσεις είνε δύσκολον να κτήση κανείς και δη τοιούτον κτήριον, δια τούτο αποτεινόμεθα προς υμάς παρακαλούντες όπως ευαρεστούμενοι μας συνδράμετε δια του οβολού σας, ίνα φέρωμεν εις τέλος το μέγα τούτο έργον, όπερ απεφασίσαμεν.
Πράττοντες δε τούτο, αγαπητέ συμπολίτα, μιμήσθε την πράξιν του προπάππου σας Θωμά Νάτσκα ούτινος το όνομα είνε αλησμόνητον παρ? ημών και παρά τοις τέκνοις μας και θα μείνη εις αιώνας αιώνων.
Εάν λοιπόν έχετε την καλοσύνην να προσφέρητε τον οβολόν σας υπέρ του ιερού αυτού σκοπού, παρακαλούμεν όπως ευαρεστούμενος εκλέξητε υμείς τον κατάλληλον διαχειριστήν του οβολού (σας) και μας γράψητε το όνομα αυτού ή δυο τοιούτων. Ευέλπιδες ότι η παράκλησις αύτη θέλει εισακουσθή διατελούμεν μετά του προσήκοντος προς υμάς σεβασμού.

Εν Μαυρόβω τη 16η Απριλίου 1920
Οι συμπολίται σου
+ Οικονόμος Νικόλαος, Δαμιανός Τσαδήλας, Ναούμ Ι. Τσαδήλας, Λουκάς Αθ. Πετκανάς, Χρισ. Παπασταύρου, Δαμ. Γκλάβας, Β. Βουΐτσης, Χριστόδουλος Πετσάλνικος




  • Μαύροβον τη 20ή Αυγούστου 1920

Αξιότιμε κ. Θεόδωρε Ν. Μαυροβίτη, Εις Αλεξάνδρειαν

Τηλεγράφημά σας μέσω κ. Ναούμ Μαυροβίτου εγκαίρως ελάβαμεν, ως και επιταγήν σας από 25 Ιουλίου και αμέσως προέβημεν εις προετοιμασίας της οικοδομής, αφού προηγουμένως εστείλαμεν το σχέδιον εις την Νομαρχίαν προς έγκρισιν. Αλλά δυστυχώς το σχέδιον περιμένοντες με το σήμερον και με το αύριον να έλθη δια να προβώμεν εις συμφωνίαν μετά των εργολάβων, ακόμη δεν μας ήλθεν αν και ενεργήσαμεν υπέρ το δέον.
Επίσης και δια τας καταθέσεις μας εν ταις τραπέζαις, αφού ελάβομεν έγγραφον παρά του Γενικού Διοικητού όπως αποσύρομεν αυτάς από τας Τραπέζας, αμέσως συνήλθεν η Σχολική επιτροπή, απεφάσισεν και εξουσιοδότησεν τον κ. Ναούμ Μαυροβίτην ως ταμίαν ίνα εισπράξη τα ποσά αυτού, αλλά δυστυχώς λαμβάνομεν επιστολήν του Ναούμ και μας λέγει ότι αι Τράπεζαι αρνούνται να πληρώσουν καθότι στερούνται διαταγής του Υπουργείου της Παιδείας. Αμέσως λοιπόν πάλιν εγράψαμεν προς τον Γενικόν Διοικητήν όπως ενεργήση δεόντως παρά τω Υπουργείω της Παιδείας και διαταχθούν αι εν τω λόγω Τράπεζαι να μετρήσωσι τα ποσά.
Ένεκα λοιπόν αυτών των εκτάκτων δυσκολιών αίτινες μας παρουσιάσθησαν, πολύ πιθανόν να μη αρχίσωμεν τώρα, διότι και ο καιρός παρήλθεν και άλλο οίκημα προς φοίτησιν των μαθητών δεν έχομεν και ως εκ τούτου επιφυλασσόμεθα δια τον προσεχή Μάρτιον ή Απρίλιον.
Επειδή όμως υπεβλήθημεν εις την δαπάνην, δηλ. προμηθεύθημεν του τούβλου, πέτρας, ξυλείαν, παρακαλούμεν όπως και εμβάσητε δέκα-10-χιλιάδας δραχμάς και το υπόλοιπον ας μείνη δια τότε οπότε και θα σας γράψωμεν.
Άπασα η Κοινότης δι? ημών εκφράζει τας ευχαριστίας της δια την γενναίαν σου δωρεάν και μετά παλλούσης καρδίας αναπέμπει ευχάς προς τον Ύψιστον υπέρ της οικογενειακής σας υγείας και ευοδώσεως των έργων σας ως και πάσης επιχειρήσεως, ευχόμενοι από καρδίας όπως και τα τέκνα υμών φανώσιν αντάξια των γονέων των.
Άξιος ο μισθός σου, ευεργέτα ημών.
Προσέτι παρακαλούμεν όπως ευαρεστούμενος μας στείλητε την φωτογραφίαν σας, ίνα αναρτήσωμεν αυτήν εις την μεγάλην αίθουσαν του Σχολείου μας.
Επιφυλασσόμεθα προσεχώς να σας στείλωμεν και το σχέδιον του Σχολείου μας το πρωτότυπον.
Διατελούμεν μετά πολλής αγάπης.

Η επιτροπή
Δ. Γκλάβας, Β. Βουΐτσης,
Αθαν. Μαυροβίτης, Χρισ. Παπασταύρου
  • Μαύροβον τη 13/26 8/βρίου 1920


Κύριε Θεόδωρε Ν. Μαυροβίτη, Εις Αλεξάνδρειαν

Δια της παρούσης μας σας γνωστοποιούμεν ότι σας εσωκλείομεν το σχέδιον του Σχολείου μας (του οποίου η έγκρισις του Υπουργείου ήλθεν περί τα μέσα 7/βρίου, οπότε ήτο αργά δια τοιαύτην εργασίαν) ίνα το μελετήσητε εκ του πλησίον, ίνα χαρήτε την πατρίδα σας μακρόθεν, ότι ηξιώθη δια των καλών και χρηστών τέκνων της, να κτίση το τέμενος τούτο των γραμμάτων.
Παρά του εν Θεσ/νίκη εξαδέλφου σας κ. Ναούμ Χ. Μαυροβίτου ελάβομεν επιστολήν εις ην μας λέγει ότι υμείς εμβάσατε δια το Σχολείον μας 10 χιλιάδας δραχμάς και να τας σύρωμεν έναντι αποδείξεώς μας και σας ευχαριστούμεν πολύ.
Παρακαλούμεν εάν θα εύρητε κανέν λάθος εις το σχέδιον δύνασθε να μας γράψητε ίνα το διορθώσωμεν μέχρι τότε.
Συν τω σχεδίω πέμπομεν και τους πλέον εγκαρδίους χαιρετισμούς μας.

Η Σχολ. Επιτροπή
Αθανάσιος Ν. Μαυροβίτης, Δ. Γκλάβας ,
Χριστ. Παπασταύρος, Β. Βουΐτσης

 

  • Εν Μαυρόβω τη 7 Ιουνίου 1926


Αξιότιμε συμπολίτα Θεόδωρε Μαυροβίτη, Εις Αλεξάνδρειαν

Δια της παρούσης μας γνωρίζομεν υμίν ότι η Σχολική Επιτροπή εν τη πρώτη της συνεδριάσει σας ανεκήρυξεν ευεργέτην του Σχολείου μας, παρακαλούντες συνάμα υμάς όπως ευαρεστούμενος μας αποστείλητε μικράν φωτογραφίαν σας, ίνα την κάμωμεν μεγάλην ενταύθα και την αναρτήσωμεν εις την μεγάλην αίθουσαν του Σχολείου μας.
Προσέτι σας εσωκλείομεν και μικράν φωτογραφίαν του Σχολείου μας, η οποία δεν επέτυχεν καλώς ένεκα της ομίχλης, επιφυλασσόμεθα όμως να σας στείλωμεν αργότερον μεγαλυτέραν και καλλιτέραν. Διατελούμεν μεθ? υπολήψεως.

Η Σχολική Επιτροπή
Δ. Γκλάβας, Μ. Μαυροβίτης, Σ. Τσαδήλας


Αυτά τα τέσσερα γράμματα-κειμήλια μας έκανε την τιμή να μας στείλει ο σημερινός Θ. Μαυροβίτης κι εμείς σας τα παρουσιάζουμε σήμερα εδώ, για να τα χαρείτε μαζί μας. Και δε γίνεται να μην επισημάνουμε ότι είναι σπουδαιότατα ντοκουμέντα όχι μόνο για το θέμα το οποίο μας απασχολεί αυτό το πρωινό, αλλά, εξαιτίας της έξοχης, καλλιγραφικής και απολύτως αλάνθαστης γραφής τους, αποτελούν τρομακτικά ντοκουμέντα της ελληνικότητας αυτού του τόπου. Γιατί γράφτηκαν σ? αυτήν την έξοχη ελληνική γλώσσα και μ? αυτήν την άρτια μορφή ελάχιστα μόλις χρόνια μετά την απελευθέρωση αυτού του τόπου από την πάνω από 5 αιώνες σκλαβιά του στους Τούρκους. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, τι τρομακτικά σημαντικό μήνυμα είναι αυτό προς πολλούς αποδέκτες, ακόμη και τους πιο κακόπιστους, αυτούς που αμφισβητούν την ελληνικότητα ενός τόπου που αναβλύζει Ελλάδα?
Αλλά, εκτός από τις παραπάνω επιστολές, ο κ. Μαυροβίτης μας έστειλε κι αυτήν που έστειλε ο μικρασιατικής καταγωγής Μητροπολίτης Καστορίας Ιωακείμ (1911-1931) στον ίδιο παραλήπτη:


  • Εν Καστορία τη 7 Φεβρουαρίου 1924


Αξιότιμε κ. Θεόδωρε Μαυροβίτη, Εις Αλεξάνδρειαν

Την τελευταίαν επιστολήν σας μετά της εσωκλείστου εκ λιρών στερλ. 25 τραπεζιτικής επιταγής εγκαίρως ελάβομεν και σας ευχαριστούμεν από καρδίας ευχόμενοι ολοψύχως όπως ο μισθαποδότης Θεός ανταποδώση υμίν πλουσίας εις υγείαν και εις κέρδη την γενομένην ευσεβή σας δωρεάν υπέρ ενός ιερού σκοπού.
Ενηργήσαμεν και ενεργούμεν καθηκόντως τα δέοντα δια την ταχείαν ανέγερσιν του Σχολείου της Κοινότητος Μαυρόβου. Ελπίζομεν ότι ο νέος Υπουργός της Παιδείας κ. Βαλαλάς, βουλευτής μας, θα διατάξη τα δέοντα. Επί τούτοις διατελούμεν μετ? ευχών εγκαρδίων.

+Ο Καστορίας Ιωακείμ Λεπτίδης



Οι παραπάνω επιστολές, αγαπητοί μας χωριανοί, είναι αποδείξεις πως ο Θ. Μαυροβίτης υπήρξε μέγας ευεργέτης του Σχολείου μας. Γι? αυτό και οφείλουμε να τον γνωρίσουμε καλύτερα. Φρόντισε γι? αυτό και μας εφοδίασε με το σχετικό έγγραφο και πάλι ο αφοσιωμένος εγγονός του:

ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΕΠΑΡΧΙΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΚΟΙΝΟΤΗΣ ΜΑΥΡΟΧΩΡΙΟΥ 
Αριθ. Πρωτ. 270, Αριθ. Πιστ. 7

Πιστοποιητικόν
Ο πρόεδρος της Κοινότητος Μαυροχωρίου (Μαυρόβου) της επαρχίας Καστοριάς πιστοποιεί εν γνώσει των συνεπειών του περί ψευδούς πιστοποιήσεως Νόμου ότι ο εκ Μαυροχωρίου καταγόμενος και εν Αλεξανδρεία Αιγύπτου αποβιώσας τη 7η Ιανουαρίου 1936 Μαυροβίτης Θεόδωρος του Νικολάου φέρεται εγγεγραμμένος εις το μητρώον αρρένων της καθ? ημάς Κοινότητος υπ? αύξ. αριθ. 3 και έτος γεννήσεως χίλια οκτακόσια εξήκοντα πέντε (1865). Το παρόν εκδίδεται τη αιτήσει του ενδιαφερομένου ίνα τω χρησιμεύση όπου δει.

Εν Μαυροχωρίω τη 17 Φεβρουαρίου 1936
Ο εφημέριος Ο πρόεδρος της Κοινότητος
Οικ. Παπαδημητρίου Παναγ. Λαμπαδάριος



Αλλά, όπως δυστυχώς συμβαίνει πάντα, περισσότερα μαθαίνουμε για κάποιον όταν πεθαίνει. Έτσι, σε αλεξανδρινή εφημερίδα της εποχής (και πάλι από το αρχείο του εγγονού του) διαβάζουμε:

Ο Ελληνικός εμπορικός κόσμος της παροικίας μας και ιδίως η ομοταξία των καπνεμπόρων απώλεσεν ένα των κρατίστων αυτής παραγόντων, επί τριακονταπενταετίαν ευδοκίμως ασχοληθέντα εις την εμπορίαν των καπνών και προαχθέντα εν τη εκτιμήσει και τη υπολήψει της παρ? ημίν Ελληνικής κοινωνίας, μεταξύ των αριστέων της οποίας εδικαιούτο να λογισθή. Ο νεκρός ον εθρηνήσαμεν χθες ήτο ο ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΜΑΥΡΟΒΙΤΗΣ, όστις, καταγόμενος εκ Καστορίας, απετέλει τύπον Έλληνος Μακεδόνος, υπόδειγμα κοινωνικών αρετών αφοσιωμένου οικογενειάρχου, επιδοθέντος μετά σπανίου ζήλου εις την ανατροφήν και την εκπαίδευσιν των τριών αρρένων τέκνων του, τα οποία κατέλιπεν αυτώ η πολύκλαυστος και αλησμόνητος σύζυγός του, της οποίας το πένθος ησθάνετο βαρύ μέχρι της χθες, μετά πάροδον ολοκλήρου σχεδόν δεκαετίας. Ο πολύκλαυστος Θεόδωρος Μαυροβίτης δεν ηυτύχησε να αναδειχθή περισσότερον ευεργετικός προς την γενέτειραν αυτού Καστορίαν, της οποίας προ ετών ανήγειρε δια δαπάνης δισχιλίων λιρών τα σχολεία καίτοι δε από ετών ησχολείτο προς ανατροφήν και εκπαίδευσιν των τέκνων του, τα δύο των οποίων διεκρίνοντο αριστεύοντα εις τας εξετάσεις των Κοινοτικών ημών Σχολείων και των ξένων Σχολείων των Ευρωπαϊκών Σχολών, ο εις δε τούτων είνε σπουδαστής του Εθνικού εν Αθήναις Πανεπιστημίου, ενώ τα άλλα δύο τέκνα του θα μιμηθώσι και θα ακολουθήσωσι το παράδειγμα του λατρευτού αυτών πατρός, μύχιον και διακαή πόθον να διαιωνίση το όνομά του, ευεργετών την εκπαίδευσιν της ιδιαιτέρας αυτού επαρχίας. Και ενώ η τελευταία περίοδος του εμπορικού του σταδίου επέτρεπε την εκπλήρωσιν του μυχίου αυτού πόθου, διότι είχεν αναδειχθή εις των δραστηριοτέρων συμβούλων του Στέμματος εν Ιβραημία, αίφνης ανήρπασεν αυτόν ο θάνατος, επισκεφθέντα φιλικήν οικογένειαν, οπόθεν μετεκομίσθη εις το Νοσοκομείον της ημετέρας Κοινότητος και εκείθεν μετηνέχθη εν επιβλητική συνοδεία προκρίτων και εμπόρων εις το Νεκροταφείον και εκηδεύθη εν μέσω εκδηλώσεων ειλικρινούς πένθους.
Διαβιβάζομεν τα ειλικρινή ημών συλλυπητήρια προς τους αδελφούς του μεταστάντος και προς την συγγενή αυτού εξ αγχιστείας οικογένειαν Σπυρίδου.

Ο Θεόδωρος Μαυροβίτης, λοιπόν, είναι ένας τελείως ξεχωριστός Έλληνας, καθώς αποτελεί την ενσάρκωση εκείνου του πολυπόθητου μακρυγιαννικού αξιώματος και μιας από τις σημαντικότερες αρχές που πρέπει να εφαρμόσει κανείς, αν θέλει να λέγεται και να λογαριάζεται άνθρωπος: το γνωστό ως κουβέντα, αλλά όχι και τόσο γνωστό ως πράξη: «να περάσουμε από το εγώ στο εμείς» που πάντοτε χρειαζόταν ο τόπος μας, προπαντός όμως τώρα. Και δεν είναι μονάχα αυτός. Σήμερα το Σχολείο μας έχει την τύχη να κατέχει μαγαζί που βρίσκεται στην πόλη της Καστοριάς, που περιήλθε σε μας από δωρεά άλλου μεγάλου ευεργέτη του, του Γεωργίου Δαμιανού Μαυροβίτη. Σε εφημερίδες του 1968 («Νέα Καστοριά» και «Φωνή της Καστοριάς», Νοέμβριος) διαβάζουμε:

  • ΕΥΓΕΝΗΣ ΔΩΡΕΑ


Η Σχολική Εφορεία του Δημ. Σχολείου Κελέτρου (Μαυρόβου) Καστορίας, συνελθούσα εις έκτακτον συνεδρίασιν και ακούσασα την εισήγησιν του Γραμματέως αυτής και Δ/ντού του Δημοτικού Σχολείου Παν. Βουΐτση, καταθέσαντος το υπ? αριθ. 543/1968 αντίγραφον Διαθήκης του Πρωτοδικείου Κοζάνης δι? ου γνωρίζει ότι ο αποθανών εν Κοζάνη Γεώργιος Δαμιανού Μαυροβίτης, εν ζωή συμβολαιογράφος, δωρίζει εις το Δημ. Σχολείον εν μαγαζείον ευρισκόμενον εν Καστορία (πρώην φωτογραφείον Α. Λαζαρίδη), ίνα εκ των εισοδημάτων αυτού εφοδιάζεται με εποπτικά μέσα και ενισχύονται εις ιματισμόν οι άποροι μαθηταί αυτού, αποφαίνεται ομοφώνως:
1. Αποδέχεται την δωρεάν.
2. Εγγράφει τον δωρητήν εις τον κατάλογον των ευεργετών.
3. Αποφασίζει όπως αναρτηθή η φωτογραφία του αειμνήστου ευεργέτου Γεωργίου Δαμιανού Μαυροβίτου παραπλεύρως του επίσης μεγάλου ευεργέτου πατρός του Δαμιανού Μαυροβίτου.
4. Προβάλλει την ευγενή αυτού χειρονομίαν ως ύψιστον παράδειγμα προς μίμησιν των απανταχού Μαυροβινών.

Η Σχολική Εφορεία

Τα όσα, λοιπόν, έπραξαν οι παραπάνω ευεργέτες του Σχολείου μας μας δίνουν την ευκαιρία να θυμηθούμε το θεσμό της χορηγίας στην αρχαία Αθήνα στη διάρκεια της χρυσής της εποχής, της περιόδου η οποία κληροδότησε σε ολόκληρη την ανθρωπότητα μνημεία απαράμιλλης ομορφιάς κι αξεπέραστου κάλλους.

Αλλά δεν ήταν μόνο οι αρχαίοι χορηγοί: 2.000 ευεργέτες έχουν καταγραφεί μονάχα στο Μέτσοβο και δε μιλάμε για τα χρόνια της αρχαιότητας. Μάλιστα, πολλοί Έλληνες με το χάρισμα του μοιράσματος των χρημάτων τους στους πολλούς τόσο πολύ σκέφτονταν τους άλλους, τόσο περισσότερο από τον εαυτό τους, ώστε δεν παντρεύονταν για να έχουν αυτούς τους πολλούς άλλους για οικογένειά τους (συμβαίνει να γνωρίζω προσωπικά μια τέτοια ψυχή κι αυτό είναι μία από τις μεγάλες ευλογίες της ζωής μου) . Και κάτι ακόμα, πολύ σημαντικό: οι Έλληνες της δικής μου γενιάς θυμόμαστε από τα αναγνωστικά μας με ιδιαίτερη συγκίνηση την περίπτωση του Ηπειρώτη Ζώη Καπλάνη (1736-1806), αυτού του αγοριού που όταν το ?σκασε από το σπίτι του για να γλιτώσει από τα φριχτά του βάσανα, αποκοιμήθηκε στην πόρτα ενός πλούσιου γουνεργάτη, του «κυρίου Χατζηνίκου», που έγινε στην αρχή ο προστάτης του, ενώ στη συνέχεια ο Ζώης κληρονόμησε όλο το βιος του, το πολλαπλασίασε και το μοίρασε σε όσους είχαν ανάγκη από οικονομική βοήθεια. «Τα χρήματα πρέπει να χαρίζονται, μόνο τότε φέρνουν ευτυχία» θα τολμούσα να παραφράσω τη φράση του Βαρβάκη, του ήρωα του Γ.Σμαραγδή που γοήτευσε τους σημερινούς Έλληνες, οι οποίοι δείχνουν πως, όταν έχουν σωστούς οδηγούς, διαλέγουν το σωστό δρόμο και δεν αποπροσανατολίζονται.

Και εδώ ακριβώς θέλω να πω ότι δεν ήταν καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι κανένα κείμενο σαν αυτό του Ζώη Καπλάνη, κανένα κείμενο σχετικό με κάποιον από τους Εθνικούς μας ευεργέτες δεν υπήρξε ούτε στα τωρινά βιβλία του δημοτικού σχολείου ούτε στα προηγούμενα. Βλέπετε, μες στα τελευταία 30 χρόνια τα σχολικά βιβλία ακολουθούσαν το ρεύμα και την τάση της εποχής, όπου κατηγορούνταν και συκοφαντούνταν αδιακρίτως και δίχως στοιχεία όλοι όσοι είχαν αποκτήσει περισσότερα χρήματα. Σε πρόσφατη, λοιπόν, έρευνα (9/2013) που έγινε στο Σχολείο μας, όπου ζητήσαμε από τα παιδιά να μας γράψουν σ? ένα χαρτάκι το καθένα ποιο πρόσωπο θυμάται μέσ? από τα βιβλία του, με λύπη επιβεβαιώσαμε πως είναι ελάχιστα τα πρόσωπα που τα παιδιά θυμούνται από τα βιβλία της Γλώσσας τους, μολονότι είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο πως τα κείμενα της Γλώσσας έχουν τη μεγαλύτερη διεισδυτικότητα στη μνήμη των παιδιών. Κι είδαμε πως είναι πολύ περισσότερα τα πρόσωπα που θυμούνται από την Ιστορία, ακόμη κι από τα Μαθηματικά, όσο κι αν δε θα το φανταζόταν κανείς!! [Από τους 61 μαθητές των μεγάλων τάξεων, οι 16 δε θυμούνται κανένα σημαντικό πρόσωπο από τα βιβλία τους (26%-πάνω από το ?), ενώ, από τους 45 που θυμούνται, μόνο οι 14 θυμούνται κάποιον που συνάντησαν στο μάθημα της Γλώσσας (31%).]

Τα παιδιά μας, λοιπόν, δυστυχώς, θυμούνται μονάχα κάποιους αρχαίους Έλληνες, από τους πιο σύγχρονους κανέναν, παρά μόνο κάποιους ποιητές και συγγραφείς, με τους οποίους ήρθαν σ? επαφή μέσω κάποιων ποιημάτων και βιβλίων τους. Δεν αναφέρουν κανέναν πιο σύγχρονο από τους αρχαίους Έλληνα ήρωα ούτε κάποιον Έλληνα που πέτυχε κάτι ξεχωριστό, σαν το Σπύρο Λούη ή το Ζώη Καπλάνη π.χ. Κι αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο: δεν αναφέρουν κανέναν γιατί τέτοια πρόσωπα (που βεβαίως υπήρξαν)απουσιάζουν από τα βιβλία τους και η μόνη πιθανότητα να τα γνωρίσουν είναι στο πλαίσιο της Ευέλικτης Ζώνης, αν κάνουν φυσικά? Και, συμπερασματικά, θα λέγαμε πως απουσιάζουν τα πιο κοντινά στο σήμερα πρότυπα, τα οποία, προβαλλόμενα μες στα βιβλία, ιδίως της Γλώσσας, θα μπορούσαν να εμπνεύσουν τα σημερινά Ελληνόπουλα, που, όπως όλα τα παιδιά, έχουν την ανάγκη προτύπων, για να θελήσουν να τα ακολουθήσουν και να τα μιμηθούν προς όφελος δικό τους και της Πατρίδας μας στη συνέχεια. Βλέπετε, πολύ μισήθηκε η αριστεία στην προ της κρίσεως εποχή, όχι μόνο η αριστεία των ζώντων, αλλά και των νεκρών ακόμη?

Τα τελευταία χρόνια, λοιπόν, ο Έλληνας δυστυχώς άλλαξε πολύ? είχαμε όλοι περάσει από τη νοοτροπία του εμείς, που είχε καταφέρει να ανορθώσει μια ολόκληρη πατρίδα, στον ατομικισμό και στη λατρεία του εγώ. Αλλά θα επανέλθουμε στο θέμα αυτό αργότερα και πάλι, καθώς στο μεταξύ, την εποχή όπου χτιζόταν το Σχολείο μας, είχε ανασκουμπωθεί ολόκληρο το χωριό, που δεν άφησε το μεγάλο ευεργέτη μόνο του.

Γιατί στις καστοριανές εφημερίδες της εποχής εκείνης διαβάζουμε τα παρακάτω στοιχεία που ανακάλυψε η δασκάλα μας Αγγελική Βόλτση:

20/7/1924, ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟΝ, ΜΑΥΡΟΒΟΝ
Καθήκον απαραίτητον θεωρούμεν να εκφράσωμεν και δημοσία τας ευχαριστίας μας προς τον αξ. Κ. Σίμων Χαρίτον δωρήσαντα προθύμως και αυτοβούλως 2000 κεράμους ευρωπαϊκάς δια το ανεγειρόμενον Σχολείον μας. Η ευγενής αυτή δωρεά Δευτέρα μετά την πρώτην τοιαύτην εκ 15 μέτρων σιδηρών σωλήνων δια το αρτεσιανόν φρέαρ της Κοινότητός μας, τιμά τον φιλοπρόοδον δωρητήν, ελπίζομεν δε ότι θέλει εύρη και άλλους μιμητάς.

Μαύροβον, 15 Ιουλίου 1924
Ο Πρόεδρος της επιτροπής ανεγέρσεως της σχολής Β. Βουΐτσης
5/10/1924 ΤΟ ΠΡΩΤΟΝ σελ 1

Είναι όμως επίσης άξιοι πάσης ευγνωμοσύνης οι εν τω εξωτερικώ Μαυρόβω και ιδίως οι εν Αλεξανδρεία κ. Θεόδωρος Μαυροβίτης, οίτινες είχον την φιλοπατρίαν να ενισχύσωσιν υλικώς την ίδρυσιν της σχολής η οποία τιμά αυτούς και το Μαύροβον. Η σχολή όμως εσωτερικώς πρέπει να είναι ανάλογος προς το εξωτερικόν της. Και επιβάλλεται μία τελευταία χειρονομία των εν τω εξωτερικώ Μαυροβινών ίνα μη περιέλθη η σχολή των εις το ειρωνικόν "απ΄έξω κούκλα κι από μέσα πανούκλα". Και αναμένομεν μετά πεποιθήσεως την χειρονομίαν ταύτην.

5/10/1924 Η ΣΧΟΛΗ ΜΑΥΡΟΒΟΥ σελ 4

Αφάνταστος εις μεγαλοπρέπειαν από άποψιν σχεδίου και πρωτοφανής εις έκτασιν και εις καλαισθησίαν η σχολή του Μαυρόβου. Ήδη η σχολή εσκεπάσθη και δεν υπολείπεται ειμή η εσωτερική εργασία.
Δια την αποπεράτωσιν της σχολής είναι ανάγκη να έλθουν αρωγοί και όλοι οι εν τω εξωτερικώ Μαυροβινοί μιμούμενοι το παράδειγμα των κκ. Ιω. Μπούσιον εν τη Νέα Υόρκη και Χρήστον Μπαδιαβά εν Άμιλτον, του πρώτου αποστείλαντος 1000 δρχ και του δευτέρου 10 δολάρια. Εις τον εις Νέαν Υόρκην άρτι μεταβάντα κ. Κ. Παπακυριακού συνιστώμεν να αναπτύξη εις τους εκεί Μαυροβινούς τας ανάγκας της σχολής.

26/4/1925, ΣΧΟΛΗ ΜΑΥΡΟΒΟΥ σελ.4

Η επί της ανεγέρσεως της Σχολής Μαυρόβου Επιτροπή ευχαριστεί θερμώς τους κάτωθι εν Νέα Υόρκη κυρίους δια την συμβολήν αυτών προσενεγκώντας τα κάτωθι ποσά εις δολλάρια:
Σύλλογος Καστοριέων «Ομόνοια» δολλ. 100, Ζήσης Χ. Κυριαζής 50, Δημήτριος Μαυροβίτης 25, Αθ. Κοσμάς 25, Γρηγ. Παπαθανάσης 25, Αθ. Γ. 25, Ναούμ Σιμόπουλος 20, Κωνστ. Παπακυριακού 20, Βασίλης Καρανάς 20, Λεων. Βαλογιάννης 20, Μπέντος Φ. Πάππας 20, Γεωργ. Παπάνας 15, Λουκάς Θ. Ζουμαλιάς 10, Λουκάς Θ. Στόινος 10, Αθαν. Μυλωνάς 10, Αδελφοί Νικολή 10, Αλέξ. Φ. Πίνου 10, Αδελφοί Βάντα 10, Μπουζιώτας Φ. Πετκανάς 10, Αδελφοί Κοσμά 10, Εμμανουήλ Χρυσοχόος 5, Αρ. Καραλής 5, Αδελφοί Αλβανού 5, Αδελφοί Μπαρμπατσούλη 5, Αδελφοί Δούκη 5, Αδελφοί Μπούτη 5, Αδελφοί Στάθη 5, Δημ. Παπακυριακού 5, Θωμάς Τσιάρας 5, Αρ. Κοντός 5, Δημ. Βολαγιάννης 5, Αθαν Βολαγιάννης 10, Παναγ. Δόικος 5, Σκουέρ λοκ Κόμπανυ 5, Εστιατόριον Ομόνοια 5, Α. Πετκανάς 5, Γ. Πετκανάς 5, Παν. Παπασωτηρίου 5, Παν. Στάσου 5, Θεοχάρης Κουκούλης 5, Αρ. Φράγκου 3, Αντ. Μάκου 3, Β. Ζαχαριάδης 2, Αν. Κρανιάς 3, Βασ. Λαής 2, Στ. Φ. Στάσιου 2, Αθ. Μήλιας 2, Ν. Δημότσης 2, Δ. Μάνθου 2 και ανά 1 δολλάριον οι κκ. Θεοχ. Τυρόκα, Γεώρ. Παπαπέτρου, Φώτιος Πετσώνης, Ιωάνν. Λιάκος, Π. Ζιώντου, Π. Γουγούση, Εμμ. Κωνσταντίνου, Αρ. Φιλίππου, Επ. Φλάκας, Ι. Διαμαντής, Αθ. Ζήλας.
Ήτοι εν όλω δολλάρια 599.
Η Καστορία είνε ευχαριστημένη εκ του εράνου τούτου, διότι οι περισσότεροι των δωρητών είνε Καστοριείς.
Και θα ήταν μεγάλη παράλειψη κι ακόμα μεγαλύτερη αχαριστία αν στο σημείο αυτό δεν αναφερόμασταν στη συμβολή και των εδώ Μαυροβινών, που, αν δεν είχαν λεφτά να δώσουν, είχαν τεράστια όρεξη να κοπιάσουν και να δουλέψουν για το σχολείο που πολύ ήθελαν όλοι να γίνει στο όμορφο χωριό τους. Έτσι γινόταν τότε, αυτός ήταν ο κανόνας στην Ελλάδα, μια που το φαινόμενο της ευεργεσίας είναι κατ? εξοχήν ελληνικό, όπως μαρτυρούν όχι μόνο οι Έλληνες, μα και ξένοι ιστορικοί. (Επίσης η Ιστορία δείχνει και κάτι ακόμα πολύ σημαντικό: πως η πλειονότητα των ευεργετών μας είναι ομογενείς που αγαπούν τη μητέρα γη και το αποδεικνύουν εμπράκτως). Έτσι γινόταν γιατί οι Έλληνες, που διακατέχονταν μέχρι πριν από κάποιες δεκαετίες από το πνεύμα της προσφοράς, το περίφημο κοινοτικό πνεύμα, που δεν άφηνε καθόλου χώρο και διάθεση στο ανύπαρκτο τότε ατομικό πνεύμα -τι θλιβερή αντίθεση με το σήμερα!-, πρόσφεραν ολοπρόθυμα ό,τι μπορούσε ο καθένας τους...


Όλα τα παραπάνω, λοιπόν, αποδεικνύουν πως το κτίσιμο του Σχολείου ήταν τελικά υπόθεση συλλογική. Γιατί, ναι μεν η συμβολή του Θεόδωρου Μαυροβίτη υπήρξε καταλυτική κι ο ίδιος υπήρξε μέγας ευεργέτης, όμως χρειάστηκε και η συμμετοχή των άλλων για να γίνει το θαύμα. Και μονάχα έτσι καταφέραμε να φτάσουμε στο κορυφαίο και πολύ τιμητικό για το χωριό μας δημοσίευμα:
«Άνευ υπερβολής το Μαύροβον απέκτησε το καλλίτερον σχολείον αν όχι της Ελλάδας, ασφαλώς όμως της Μακεδονίας. Δεν είναι σχολείον αυτό, είναι μικρόν Πανεπιστήμιον δια το οποίον είναι άξιοι θερμών συγχαρητηρίων οι φιλοπρόοδοι και φιλόπονοι Μαυροβινοί, ιδιαιτέρως δε η επί της ανεγέρσεως επιτροπή η οποία μετά τοσούτου ζήλου ανέλαβε να ανεγείρη το σχολικόν αριστούργημα τούτο».
5/10/1924, Καστορία, ΤΟ ΠΡΩΤΟΝ, σελ. 1
Το καίριο αυτό δημοσίευμα έχει εξέχουσα σημασία και διαχρονική: θαυμάσιο ήταν το Σχολείο μας τότε που χτίστηκε, θαυμάσιο είναι κατά γενική ομολογία και τώρα. Το λένε και τα ίδια τα παιδιά, όταν καλούνται να απαντήσουν σε εργασία τους στο μάθημα της Γλώσσας που τους ζητά να γράψουν τους λόγους που κατά τη γνώμη τους θα έπειθαν κάποιους να επισκεφτούν το χωριό μας? πολλοί είναι οι μαθητές μας που θεωρούν το Σχολείο μας ως ένα από τα πιο βασικά αξιοθέατα του χωριού μας.
Όμως το θαύμα δεν περιορίζεται στο πανέμορφο κτήριο. Θαύμα είναι κυρίως το αποτέλεσμα της υποδειγματικής συνεργασίας των χωριανών στη φάση της οικοδόμησης του Σχολείου: από τα μέλη της Σχολικής Επιτροπής που όσο όμορφα εκφράζονταν στις επιστολές τους άλλο τόσο όμορφα ενεργούσαν μέχρι το δωρητή που έβαλε τα λιγότερα χρήματα και μέχρι τον άγνωστο σε μας Μαυροβινό που βοήθησε με τα χέρια του αλλά δεν έχει καταγραφεί πουθενά στα ανθρώπινα κατάστιχα. Για τις περιπτώσεις αυτές, όμως, υπάρχει ο Θεός που τα πάνθ? ορά και καταγράφει στα δικά του θεϊκά τεφτέρια. Το ακούμε κάθε φορά στη διάρκεια της Θ. Λειτουργίας από τα χείλη των ιερέων μας που προσεύχονται υπέρ των αοιδίμων κτιτόρων, ζώντων τε και κεκοιμημένων, χωρίς να αναφέρουν κάποιο όνομα. Δε χρειάζεται, ο Θεός ξέρει?
Ολόκληρη η ιστορία της ανέγερσης του Σχολείου μας πριν από 90 περίπου χρόνια, μια υπόθεση που κράτησε τρία χρόνια, από το 1922 ως το 1925 που το Σχολείο λειτούργησε, δεν είναι παρά ένα αληθινό θαύμα σαν αυτά που μας χρειάζονται σήμερα για να βγούμε από την παρακμή και το τέλμα. Γιατί ο Έλληνας δε χρειάζεται παρά να πιστέψει στο όνειρο. Σ? ένα όνειρο μεγάλο όπως είναι το όνειρο της παιδείας των παιδιών του, ένα διαχρονικό ζητούμενο.
Λίγο πριν κλείσουμε:
«Στην Eλλάδα το να διατηρήσεις, να συνεχίσεις κάτι (όπως π.χ. την παράδοση της ευεργεσίας) δεν γυαλίζει, δεν κολακεύει. H συσσώρευση κεφαλαίου δύσκολα γίνεται για τον Έλληνα αυτοσκοπός ? ίσως μόνο σε ψυχανώμαλες περιπτώσεις. Λείπει από τον Έλληνα και η θρησκευτική λογιστική του Δυτικού, η «σωτηρία» δεν είναι ατομική, δεν κερδίζεται με συσσώρευση αξιομισθιών. Προέχουν για τον Έλληνα η χαρά των σχέσεων, το «καλό όνομα», η κοινωνική υπόληψη» έγραφε ο Χρήστος Γιανναράς στην Καθημερινή (11/7/2013) και η επιστροφή σ? αυτό θα μπορούσε επίσης να είναι ένα όνειρο και ένα διαχρονικό ζητούμενο.
Θα μπορούσε, με τη βασική προϋπόθεση να έχει διατηρηθεί μέσα μας μια ανάμνηση των ιδανικών της φυλής μας. Μια ανάμνηση έστω και αμυδρότατη? Και, μια που ο λόγος που κάνουμε σήμερα την εκδήλωση αυτή είναι η προχτεσινή γιορτή των Τριών Ιεραρχών, να μην ξεχάσουμε ν? αναφέρουμε την ευγνωμοσύνη που οφείλουμε όλοι ανεξαιρέτως στους δασκάλους μας, που μας έμαθαν γράμματα. Και μάθετε πως πριν από κάποια χρόνια στις ΗΠΑ έγινε μια εκστρατεία ευγνωμοσύνης, στη διάρκεια της οποίας κόλλησαν στο πίσω τζάμι του αυτοκινήτου τους ένα χαρτάκι που έγραφε:
«Αν μπορείς να διαβάσεις αυτό, ευχαρίστησε τους δασκάλους σου.»
Αγαπητοί μας χωριανοί,
Με μια ιστορία αρχίσαμε που έγραψε ο Ρώσος συγγραφέας Ιβάν Τουργκένιεφ για να μας δείξει αυτό που από την αρχαιότητα λέμε κι εμείς οι Έλληνες με διάφορους τρόπους για την ευεργεσία, που πολύ σπάνια συναντάει την ευγνωμοσύνη. Το είπε ο Αριστοτέλης «Περισσότερο αγαπούν οι ευεργέτες τους ευεργετούμενους παρά οι ευεργετούμενοι τους ευεργέτες», το είπαν κι οι πιο σύγχρονοι Έλληνες με λαϊκές παραδόσεις σαν τη σύντομη παράδοση που λέει πως ο Θεός έδωσε πρώτα την αχαριστία στα ζώα, εκείνα δεν τη δέχτηκαν κι ύστερα την έδωσε στους ανθρώπους που τη δέχτηκαν. Το λέμε οι Έλληνες και με παροιμίες σαν τις παρακάτω: «Αν θες να κάνεις κάποιον εχθρό σου, ευεργέτησέ τον» ή πιο απλά «Θρέψε φίδι το χειμώνα να σε φάει το καλοκαίρι». Όμως εμείς οι Πόντιοι λέμε το αντίθετο: «Η κοσάρα πίν? νερόν και τερεί τον ουρανόν» (Η κότα πίνει νερό και κοιτάει τον ουρανό, για να ευχαριστήσει το Θεό, που της το δίνει).
Κι εμείς εδώ σ? αυτήν την αίθουσα σήμερα είμαστε μαζεμένοι για να εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας όχι μονάχα στους Ευεργέτες του Σχολείου μας, που είναι κι ευεργέτες όλου του χωριού, αλλά και στους άλλους ευεργέτες του Μαυροχωρίου.
Γι? αυτό εξαρχής επιλέξαμε αυτήν την αίθουσα, που μαζεύει τρυφερά τους ενορίτες του, η οποία δε θα υπήρχε αν δεν είχαν δωρίσει τα χρήματα για να γίνει οι αξέχαστοι συγχωριανοί μας Παναγιώτης και Πηνελόπη Μπάτζιου, με τη συμβολή και των άλλων Μαυροβινών, εδώ στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό, που έδωσαν ο καθένας τους όσα μπορούσε για να γίνει-θυμηθείτε το πολύτιμο κι ανεκτίμητο δίλεπτο της χήρας, που δείχνει ελάχιστο, αλλά είναι πολύ, γιατί προέρχεται από το υστέρημα κι όχι από το περίσσευμα κάποιου, όπως πολύ όμορφα μας είπε ο ίδιος ο Χριστός.
Αλλά το Μαυροχώρι είχε την τεράστια τύχη να έχει και άλλους ευεργέτες, για τους οποίους νιώθουμε όλοι ευγνωμοσύνη: είναι ο Ευστάθιος και η Ελένη Δημητριάδου, που έδωσαν τα χρήματα για να ?χει το χωριό μας σήμερα το ΚΑΠΗ του, ένα όμορφο στολίδι και ζεστή φωλιά για όσους συναντιούνται εκεί και μοιράζονται με τους άλλους τη χαρά της επικοινωνίας-ας είναι αιωνία η μνήμη τους. Ειδικά για την περίπτωση αυτών των ευεργετών του χωριού μας, ο αγαπητός μας εφημέριος, ο παπα-Ηλίας μας, διηγείται χαρακτηριστικά πως μια μέρα πριν αποχωρήσει ο Ευστάθιος Δημητριάδης από τον προσωρινό αυτό κόσμο, ένιωσε τεράστια χαρά, όταν, μετά από επικοινωνία της οικογένειάς του με τον ιερέα μας, του ανακοινώθηκε πως ναι, ο αγαπημένος μας Αη-Δημήτρης έχει ανάγκες κι ότι ο ίδιος μπορεί να βοηθήσει να τακτοποιηθεί. Έτσι έγινε και ο ίδιος έφυγε χαμογελαστός κι ευχαριστημένος κι είναι προς τιμήν των δικών του, της γυναίκας του και των οικογενειών των παιδιών του Δημητρίου και Εριφύλης, που σεβάστηκαν την απόφαση του αγαπημένου τους και την εκπλήρωσαν όπως ακριβώς θα έκανε ο ίδιος αν ζούσε, αλλά έτσι έγινε και ξαναφόρεσε ο ναός την πανέμορφη πέτρινη όψη του που τα προηγούμενα χρόνια από λάθος εκτίμηση είχε σκεπαστεί κι έτσι απέκτησε το καμπαναριό του. Μα δεν είναι μόνο αυτό.
Στη συνέχεια, ο γιος του Δημήτριος μαζί με τη γυναίκα του Μελπομένη, ακολουθώντας το παράδειγμα των ευεργετών-γονιών, χάρισαν στον Αη-Δημήτρη μας τον πέτρινο αυλόγυρο και τις όμορφες πλακοστρώσεις στην αυλή του, καθώς και τον νάρθηκά του, αλλά και το αποστραγγιστικό που είχε απόλυτη ανάγκη. Καταλαβαίνουμε όλοι, λοιπόν, πως αν δεν ήταν όλοι οι παραπάνω ευεργέτες μας, ούτε ο αγαπημένος μας Αη-Δημήτρης θα είχε την όμορφη όψη που έχει σήμερα ούτε η εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας θα ήταν έτσι και ούτε η εκκλησιά-μνημείο του χωριού μας, ο περίφημος Αη-Νικόλας της Κρεπενής θα ήταν έτσι, αν δεν υπήρχε ανάμεσά μας η συγχωριανή μας που, επιμένοντας να παραμείνει ανώνυμη, έχει δώσει τα τελευταία χρόνια περίπου 15.000 ευρώ για να βοηθήσει στη συντήρησή του, αφού η Πολιτεία μας, που δικό της είναι το έργο αυτό, στάθηκε ανίκανη να το κάνει.
Και κοντά στους παραπάνω μεγάλους ευεργέτες των ναών του χωριού μας κι οι άλλοι Μαυροβινοί, που ο καθένας τους έδωσε ό,τι μπορούσε από το περίσσευμα ή το υστέρημά του για να βοηθήσει στον εξωραϊσμό τους. Αλλ? ούτε το εξωκλήσι μας του Αη-Θανάση θα ήταν όπως είναι σήμερα αν δεν είχε χαρίσει χρήματα ο συγχωριανός μας Χρυσόστομος Παπασταύρος κι ας πικράθηκε πολύ στη συνέχεια με το άτομο που δύο φορές πάλεψε και δυο φορές τα κατάφερε να σπάσει τη μικρή μαρμάρινη πινακίδα που έγραφε επάνω της το όνομα του δωρητή, όχι από καύχηση, αλλά για να δίνει στους μεταγενέστερους το παράδειγμα τι ακριβώς σημαίνει αγαπώ τον τόπο μου και πώς αυτήν την αγάπη την κάνω πράξη. Κι αφού αυτός ο κάποιος έσπασε και ξαναέσπασε την πινακίδα αυτή, αποφασίστηκε από τον ίδιο το δωρητή και τον ιερέα μας να μένει σπασμένη, για να γίνει μάθημα αποφυγής της αχαριστίας που συχνά διαδέχεται την ευεργεσία, ενώ δε θα ?πρεπε. Άλλωστε κάτι παρόμοιο, δυστυχώς, έκοψε τη φόρα στους 5 ομογενείς αδελφούς Παπαγιαννόπουλου, που έφταιξαν μια παιδική χαρά στο χωριό, αλλ? ανταμείφθηκαν όπως δεν τους άξιζε?
Καιρός όμως να κλείσουμε. Με μια ιστορία αρχίσαμε, με μια ιστορία και πάλι θα κλείσουμε. Μόνο που αυτή η ιστορία είναι αληθινή και ίσως, μένοντας στο νου μα και στην καρδιά μας, μας θυμίζει πάντα τη σημερινή μέρα ευγνωμοσύνης στο Μαυροχώρι:
  • Τα ψωμάκια

Η ιστορία που θα σας διαβάσω είναι μια αληθινή ιστορία αγάπης. Έγινε πριν από αρκετά χρόνια σ? ένα από τα Επτάνησα.
Ζούσε σ? ένα χωριό του νησιού κάποιο φτωχόπαιδο, που από τη στέρηση αποφάσισε να πάει στην Αμερική, να δουλέψει. Έφυγε κι όπως τα ήθελε τα βρήκε. Δούλεψε σκληρά, αλλά ξεπληρώθηκαν οι κόποι του και, πριν καλογεράσει, είχε μαζέψει αρκετά, που να μην χρειάζεται πια να δουλεύει. Οικογένεια δεν είχε κάμει ούτε και στο νησί είχε δικούς του, νοστάλγησε όμως το χώμα που τον γέννησε, μάζεψε ό,τι είχε και γύρισε.
Εκεί βρήκε τα πράγματα όπως τα ?ξερε. Τη θάλασσα, το μεθυστικό αγέρι της πατρίδας και το χωριό του, φτωχό όπως πριν, μαζί με τ? άλλα κοντινά χωριά. Φτωχά και τα παιδιά που τριγύριζαν στις ακρογιαλιές, καθώς θυμόταν κι ο ίδιος τον εαυτό του, αλλά το μάτι τους άστραφτε από την εξυπνάδα. «Να ?χαν ένα σχολείο» σκέφτηκε ο ξενιτεμένος. Μέτρησε το βιος του, το λογάριασε και πήγε την άλλη μέρα στο καφενείο, να βρει τους προεστούς του χωριού.
-Δίνω εγώ, τους είπε, τα χρήματα για να γίνει ένα σχολείο, μα δεν θα ΄ναι μόνο για το χωριό μας. Εκεί πάνω, στο χτήμα του τάδε, πέρα από τον ποταμό λέω να το χτίσουμε, να ?ναι μεσοδρομίς και στα πέντε χωριά του νησιού. Συμφωνείτε;
Συμφωνήσαν οι άλλοι κι ο καλός άνθρωπος έδωσε ό,τι είχε και δεν είχε για να χτιστεί το σχολείο και να εφοδιαστεί με ό,τι χρειαζόταν για να μάθουν γράμματα τα παιδιά. Δυο πράγματα μόνο κράτησε για τον εαυτό του: τη χρυσή καδένα που φορούσε πάνω του και μια βάρκα, για να ψαρεύει και να κερδίζει το καθημερινό του.
-Να βάλουμε τ? όνομά σου στο σχολείο, είπαν οι προεστοί. Αλλά ούτε κι αυτό το δέχτηκε.
Έπιασε δουλειά με τη βάρκα του, μεροδούλι μεροφάι, και τη νύχτα κοιμόταν τον ύπνο του δικαίου.
Μια μέρα συνάντησε στην αγορά τον διευθυντή του σχολείου.
-Πώς τα πάτε, δάσκαλε; Μήπως σας λείπει τίποτε;
-Ο Θεός να σ? έχει καλά. Τίποτε δεν μας λείπει εξόν από μια υδρόγειο για να μαθαίνουν τα παιδιά Γεωγραφία.
Τότε ο καλός άνθρωπος άπλωσε το χέρι κι έβγαλε τη χρυσή καδένα από το στήθος του.
-Πάρ? την, δάσκαλε, ν? αγοράσεις μια μεγάλη υδρόγειο. Εμένα δεν μου χρειάζεται.
Έμεινε λοιπόν μόνο με τη βάρκα του. Και πάλι θα περνούσε καλά, γιατί δεν επιθυμούσε τίποτε από τ? αγαθά του κόσμου τούτου, αν δεν γινόταν ο πόλεμος. Τότε ο κατακτητής που ήρθε στα νησιά απαγόρεψε ολότελα το ψάρεμα, γιατί φοβόταν μη βρίσκουν έτσι τρόπο οι ψαράδες και δίνουν πληροφορίες στους συμμάχους.
Ο καλός άνθρωπος κλείστηκε λοιπόν στο σπιτάκι όπου έμενε κι ούτε ξαναφάνηκε στην αγορά, ως την ημέρα που μαθεύτηκε στα πέντε χωριά ότι πέθανε από την πείνα. Στα γρήγορα τον θάψανε, αλλά την άλλη μέρα οι μανάδες των σκολιαρόπαιδων πήραν από το λίγο αλεύρι που το φύλαγαν μετά φόβου Θεού, ζύμωσαν από ένα ψωμάκι και το ?δωσαν στα παιδιά τους, να πάνε να τ? αποθέσουν πάνω στο φτωχικό τάφο. Από τότε κι ίσαμε σήμερα κάθε χρόνο, σαν την ημέρα που πέθανε ο καλός άνθρωπος, όλα τα μαθητούδια του χωριού πηγαίνουν κι αφήνουν πάνω στον παλιό τάφο από ένα ψωμάκι.
Ο Θεός ν? αναπάψει την ψυχή του.
Και μαζί με τη δική του ψυχή ας αναπαύσει και τις ψυχές όλων των συγχωριανών μας που βοήθησαν ο καθένας τους με όποιον τρόπο μπορούσε στο χτίσιμο του Δημοτικού μας Σχολείου και σε κάθε άλλη μεγάλη ή μικρότερη προσφορά αγάπης σ? αυτό το όμορφο και ευγνώμον όπως αποδεικνύεται σήμερα χωριό, το Μαυροχώρι. Που οι κάτοικοί του έχουν πια μπροστά τους ένα δυνατό παράδειγμα προσφοράς, που μπορούν εύκολα να ακολουθήσουν, αν και μόνο αν ξεριζώσουν από μέσα τους το στείρο και άγονο πνεύμα του ατομικισμού και της φιλαυτίας που μας είχε κατακλύσει και βάλουν στη θέση του το πάθος της προσφοράς και της συλλογικότητας, του «βόηθα με να σε βοηθώ, ν? ανεβούμε στο Θεό», που οι παλιότεροι είχαν εντός τους, όπως αποδεικνύεται από τις ίδιες τις πράξεις τους...
Εκ μέρους του Σχολείου
Η δασκάλα του
Σόνια Ευθυμιάδου-Παπασταύρου

Μετεωρολόγοι του παλιού καιρού*

Λεπτομέρειες

Στη Μελέτη Περιβάλλοντος ήμασταν, στο μάθημα «Τι είναι ο καιρός», όταν ακούσαμε τη συμμαθήτριά μας τη Φλώρα να μας αραδιάζει σημάδια που είχαν οι παλιότεροι για να καταλαβαίνουν τον καιρό που θ? ακολουθούσε. Μας έκανε μεγάλη εντύπωση που ένα παιδί του 2002 άκουγε ακόμη σημάδια του καιρού, μας έκανε μεγαλύτερη εντύπωση που τα τύπωνε στο νου του. Έτσι αποφασίσαμε αμέσως να κάνουμε μια απόπειρα καταγραφής και άλλων προγνωστικών, για να γνωρίσουμε τον τρόπο σκέψης των παλιών (αφού απ? αυτούς προερχόμαστε κι είναι σημαντικό να δούμε πώς σκέφτονταν), να γνωρίσουμε ένα από τα σπουδαιότερα όπλα τους για ν? αντιμετωπίζουν το άγνωστο, την παρατηρητικότητά τους (σήμερα όλα είναι πιο έτοιμα, μοιάζει να μη χρειάζεται να παρατηρούμε), να σώσουμε αυτές τις μικρές σοφίες.

Σας φανερώνουμε, λοιπόν, πως αυτά τα σημάδια που καταγράψαμε έγιναν η αφορμή να διαπιστώσουμε ότι υπήρχαν κάποιοι συγχωριανοί μας, όπου και μας παρέπεμπαν πολλοί και, άρα, θεωρούνταν ειδικοί στο θέμα. Αυτοί οι ειδικοί, λοιπόν, και όλοι οι άλλοι, καθώς και οι ίδιοι οι σπιτικοί μας αποτέλεσαν τις πηγές αυτής της δουλειάς μας, που, για να λάβει την τελική της μορφή, χρειάστηκε να δουλέψουμε όλοι εμείς που αποτελούμε την Δ? τάξη του Δημοτικού Σχολείου Μαυροχωρίου και είμαστε οι:

Παναγιώτης Γουλιωτίδης, Ελένη Ισμαΐλη, Μπάμπης Κακλαμάνος, Μαρκέλλα Κωστοπούλου, Αντρέας Μιράκης, Τάσος Μπασδάρας, Έφη Μπουρλή, Νίκος Νικολαΐδης, Μαρία Ντάση, Φλώρα Παρτσάνη, Χριστίνα Τσαδήλα.

Α, ναι! Κι ο συντονιστής μας, η δασκάλα μας κ. Σόνια Ευθυμιάδου.

 

 

Όταν κυλιέται ανάποδα η γάτα, βρέχει.  Φλώρα, από τη γιαγιά της.

Όταν έχει αστέρια ο ουρανός τη νύχτα, την άλλη μέρα θα ?χει ήλιο.

Μαρκέλλα, από τη μαμά της.

Την άνοιξη μερικές φορές ο ήλιος είναι πάρα πολύ καυτός, τόσο ώστε να μην αντέχουμε πολλή ώρα κάτω απ? αυτόν. Αυτό είναι σημάδι βροχής.

Μαρία κι Ελένη, από την κ. Αφροδίτη Κυριακίδου.

Αν οι γκάρβανοι (κάργες) φωνάζουν κρα κρα, θα χιονίσει.

Έφη, από τον μπαμπά της.

Όρθιο το φεγγάρι, ξάπλα ο καραβοκύρης (φυσάει αέρας). Όταν είναι πλαγιαστό το φεγγάρι, βρέχει σίγουρα.       Από τον κ. Δημοσθένη Δόλλα.

Όταν το φεγγάρι έχει μικρό αλωνάκι, την άλλη μέρα γύρω γύρω βρέχει. Όταν έχει μεγάλο αλωνάκι, σε τρεις μέρες βρέχει γύρω γύρω.

Χριστίνα, από τον κ. Βασίλη Μηλούση.

Όταν οι πελεκάνοι βγαίνουν από τη λίμνη και κάνουνε σχηματισμό στον αέρα, ο καιρός θα χαλάσει.                    Φλώρα, από τη γιαγιά της.

 

Καθώς έβοσκαν πολλά άλογα μαζί, όταν συγκεντρώνονταν στο ψηλότερο σημείο και ένωναν τα κεφάλια τους, τα οποία σχημάτιζαν έναν κύκλο, τότε οι Μαυροβινοί περίμεναν να ξεσπάσει δυνατή βροχή ή και καταιγίδα.  Από τον κ. Χρυσόστομο Παπασταύρο.

 

Όταν το φεγγάρι είναι κοκκινωπό, την επόμενη μέρα φυσάει.

Μαρκέλλα, από τη μαμά της.

Όταν λαλούν οι πετεινοί το μεσημέρι, αλλάζει ο καιρός.

Από την κ. Φιλαρέτη Δόλλα.

Όταν ο κόρακας φωνάζει, θα χαλάσει ο καιρός. Φλώρα, από τη μαμά της.

 

Όταν τα σύννεφα είναι γκρίζα και είναι χαμηλά, θα βρέξει.

Χριστίνα, από τη μαμά της.

Όταν τα σύννεφα είναι ροζ το απόγευμα, σημαίνει ότι θα βρέξει.

Μαρία, από την κ. Αφροδίτη Κυριακίδου.

Όταν ακούγονται οι φωνές των βατράχων, θα χιονίσει.

Αντρέας, από τον μπαμπά του.

Το καλοκαίρι, όταν στο Βίτσι στην κορυφή κάθεται ένα σύννεφο σαν καπέλο, τότε έρχεται βροχή. Όταν το σύννεφο κατεβαίνει στην πλαγιά, τότε φυσάει βοριάς.               Από τον κ. Δημοσθένη Δόλλα.

 

Τοπική παροιμία για τον καιρό:

Τον Αϊ-Νικόλα και την Αγια-Βαρβάρα, όπου και να ?σαι, στο σπίτι σου να ?σαι. Αν έχεις ένα κάρο ξύλα κι ένα φορτιό αλεύρι, είσαι ο πιο πλούσιος.

Ελένη και Μαρία, από τον κ. Νικόλαο Λιάπη.

Στα μέσα του χειμώνα, μια ζεστή βραδιά μπορεί να είναι σημάδι χιονιού.

Ελένη, από την κ. Α. Κυριακίδου.

Όταν φυσάει νοτιάς, φέρνει βροχές. Όταν φυσάει βοριάς, φέρνει ξηρασία.

Χριστίνα και Μαρία, από τον κ. Γιώργο Λιάπη.

Το καλοκαίρι, αν αστράφτει κατά τον Νότο, αν δηλ. κάνει λάμψεις προς τον Νότο, την άλλη μέρα περίμενε τη βροχή.

Από τον κ. Δ. Δόλλα.

Όταν τα σύννεφα είναι κατακόκκινα το ηλιοβασίλεμα, την άλλη μέρα φυσάει αέρας.  Χριστίνα, από τη μαμά της.

 

Όταν τα σύννεφα στον ουρανό είναι ψιλά ψιλά σαν κυματάκια, βρέχει.

Από την κ. Εριφίλη Θωμαΐδη.

Όταν τα σπουργίτια το χειμώνα ψάχνουν ομαδικά τροφή στο έδαφος, θα χιονίσει.  Έφη, από τον μπαμπά της.

Τα φθινοπωρινά βράδια, όταν έχει ξαστεριά, την άλλη μέρα όλα είναι σκεπασμένα με πάχνη.  Ελένη, από την κ. Α. Κυριακίδου.

 

Όταν η γάτα γλείφεται προς τον Νότο, την άλλη μέρα θα βρέξει.

Φλώρα, από τη γιαγιά της.

Όταν ο ήλιος είναι καυτός, βρέχει και μπορεί να ρίξει και χαλάζι.

Χριστίνα, από την κ. Τάνα Καραΐσκου.

Όταν το φεγγάρι είναι ανάσκελα, την άλλη μέρα θα βρέξει.

Έφη, από τη γιαγιά της.

Όταν οι μύγες τσιμπάνε πολύ, θα βρέξει. Τάσος, από την κυρία του.

 

Όταν τα πουλιά πετάνε χαμηλά, θα βρέξει.

Μπάμπης, από κάποιο βιβλίο.

Όταν η βροχή πέφτει ίσια, κρατάει περισσότερη ώρα. Όταν πέφτει λοξά, κρατάει συνήθως μερικά λεπτά. Μαρία, από την κ. Α. Κυριακίδου.

 

Είδες δόξα (ουράνιο τόξο) το πρωί, πιάσε λιμάνι αποβραδίς. Έρχεται μπουράνι (μπουρίνι, ξαφνική μπόρα). Είδες δόξα αποβραδίς, σήκωσε πλώρη το πρωί. Από τον κ. Δ. Δόλλα.

 

Αν τα σύννεφα είναι πορτοκαλί, την επόμενη μέρα φυσάει.

Έφη, από τη γιαγιά της.

Όταν φυσάει Κλεισούρας (ανατολικός άνεμος), περίμενε χιόνι (όχι πολύ) και κρύο. Αν στη συνέχεια πιάσει νοτιάς, πέφτει χιόνι πολύ (60-70 πόντους).   Από τον κ. Δ. Δόλλα.

 

Άμα το φεγγάρι φαίνεται χλομό, την επόμενη μέρα έχει συννεφιά.

Μαρκέλλα, από τον μπαμπά της.

Ό,τι καιρό κάνει στις 4 μετά τα μεσάνυχτα, τέτοιον καιρό θα ?χει όλη την ημέρα.   Ελένη και Μαρία, από τον κ. Ν. Λιάπη.

 

Όταν βγαίνουν τα βατράχια από τις φωλιές τους και πάνε στα πιο ψηλά και τα πιο ξερά μέρη, τότε θα βρέξει. Από τον κ. Χρ. Παπασταύρο.

 

Όταν ο ήλιος έχει αλώνι κόκκινο, έρχεται αέρας.

Χριστίνα, από τον κ. Β. Μηλούση.

Το πρωί, όταν φωνάζει λυπητερά η κουκουβάγια, την άλλη μέρα βρέχει.

Χριστίνα, Ελένη, Μαρία, Έφη-από τον κ. Β. Μηλούση.

Όταν φυσάει νοτιάς, αυτό είναι σημάδι βροχής. Μαρία, από τον κ. Γ. Λιάπη.

 

Ήλιου κύκλοι άνεμοι, του φεγγαριού κύκλοι βρεχάμενοι.

Από τον κ. Δ. Δόλλα.

Όταν είναι καλοκαίρι κι έχει θολούρα το φεγγάρι, κάνει καύσωνα.

Χριστίνα, Έφη, Μαρία, Ελένη-από τον κ. Β. Μηλούση.

Σημάδι των ψαράδων:

Είδες τα ψάρια ν? ανασοφίζονται (ν? ανακατεύονται) και πιάνεις τριπλάσια ή πενταπλάσια ψάρια απ? όσα πιάνεις συνήθως, σε τρεις μέρες ο καιρός χαλάει.  Ελένη και Μαρία, από τον κ. Ν. Λιάπη.

 

Όταν τα σκυλιά είναι γυρισμένα με την κοιλιά προς τα πάνω, θα βρέξει.

Έφη, από την κ. Τ. Καραΐσκου.

Όταν τα ζώα είναι ανήσυχα και θέλουν να μπουν μες στο στάβλο, αυτό είναι σημάδι κακοκαιρίας.  Μαρία και Ελένη, από τον κ. Ν. Λιάπη.

 

Όταν έχει αντάρες (ομίχλες) στα βουνά γύρω γύρω, βρέχει.

Χριστίνα, Έφη, Μαρία, Ελένη-από τον κ. Β. Μηλούση.

Όταν το φεγγάρι είναι στρόγγυλο και γύρω γύρω είναι θολό, θα βρέξει και θα έχει αέρα.  Έφη, από την κ. Τ. Καραΐσκου.

 

Όταν τα κοράκια κοιτάνε με γυρισμένη την πλάτη, τότε θα έρθει από εκεί βροχή.  Μαρία και Ελένη, από τον κ. Ν. Λιάπη.

 

Όταν τα σύννεφα είναι γκρίζα και φυσάει, αυτό είναι σημάδι βροχής.

Μαρία, από τη μαμά της.

Όταν φωνάζει δυνατά η κουκουβάγια, σε μια δυο μέρες θα βρέξει οπωσδήποτε. Μαρία και Ελένη, από τον κ. Ν. Λιάπη.

 

Όταν βγαίνει δόξα (ουράνιο τόξο) το πρωί, έρχεται αέρας.

Χριστίνα, Έφη, Μαρία, Ελένη-από τον κ. Β. Μηλούση.

Όταν σ? εμάς τους μεγάλους πονάνε τα πόδια μας, αυτό είναι σημάδι ότι θα χαλάσει ο καιρός.   Μαρία, από τη μαμά της.

 

Κάλεσμα χιονιού:

Τον Αη-Μηνά σε μήνυσα, τον Αη-Φίλιππα μ? ήρθες.

Μαρία, Ελένη-από τον κ. Ν. Λιάπη.

Τα μερομήνια

Παλιά, όταν είχαμε το παλιό ημερολόγιο, ξεκινούσαν την 1η Αυγούστου και τέλειωναν στις 14 Αυγούστου. Τώρα με το καινούριο ημερολόγιο, αρχίζουν στις 14 και τελειώνουν στις 26 Αυγούστου. Ο καιρός της καθεμιάς από αυτές τις μέρες δείχνει τι καιρό θα κάνει στη διάρκεια κάθε μήνα του χρόνου.

Π.χ.:

Παρακολουθούμε τον καιρό στις 14 Αυγούστου (από πού έρχεται το σύννεφο, από πού φυσάει,?) και καταλαβαίνουμε πώς θα είναι ο καιρός

το μήνα Σεπτέμβριο. Ο καιρός του Δεκαπενταύγουστου δείχνει τον καιρό που θα κάνει τον Οκτώβριο κ.λ.π.

Από τον κ. Δημοσθένη Δόλλα.

ΥΓ:  Αν και έχουν περάσει κάποια χρόνια από το 2002-2003 όπου έγινε η εργασία αυτή, που στη χειρόγραφη μορφή της εικονογραφήθηκε έξοχα από τα ίδια τα παιδιά και μολονότι η επιστήμη της Μετεωρολογίας είναι πέρα για πέρα σεβαστή, τη δημοσιεύουμε για τους λόγους που αναφέρονται στην εισαγωγή της, επειδή έχει διασώσει στοιχεία της τοπικής μας Παράδοσης (δεν έχω υπόψη μου άλλη έρευνα με το θέμα αυτό στην περιοχή Καστοριάς), αλλά και για την πρωτοτυπία του θέματός της. Κατά τη γνώμη μου, όμως, θα άξιζε να δημοσιευτεί και μόνο για να μάθουμε εμείς οι σημερινοί κάτοικοι της Καστοριάς πως οι παλιοί Καστοριανοί «δόξα» έλεγαν το ουράνιο τόξο, δεν είναι υπέροχο;

Αλλά υπάρχει και κάτι ακόμα, πολύ ενδιαφέρον. Θα το ανακαλύψετε μόνοι σας στο παρακάτω δημοσίευμα μετά το φοβερό τσουνάμι της Ινδονησίας, στις 8 Ιανουαρίου του 2005:

Ιθαγενείς

Τους έσωσαν τα σημάδια της φύσης

«Ο κόσμος μου είναι στο δάσος. Ο κόσμος σας είναι απ? έξω. Δεν μας αρέσουν οι άνθρωποι που έρχονται απ? έξω». Ο Ασου και οι σύντροφοί του υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν το δάσος τους στη νήσο Ανταμαρ την 26η Δεκεμβρίου για να σωθούν από το σεισμό και τα κύματα που σκόρπιζαν το θάνατο και την καταστροφή. Και σήμερα έχει την ανάγκη των ξένων που δεν συμπαθεί για να κρατηθεί στη ζωή. Έχει ανάγκη «κάμα» (πόσιμο νερό).

Μέλος της φυλής Τζαράβα, μιας από τις αρχαιότερες και πιο πρωτόγονες στην Ινδονησία, είναι ένα από τα 250 μέλη της φυλής που επέζησαν. Μέχρι το 1996 δεν είχαν καμία επαφή με τους υπόλοιπους κατοίκους της χώρας. Οι πρόγονοί του, σύμφωνα με τα αποτελέσματα εξετάσεων DNAπροήλθαν από την Αφρική πριν από περίπου 7.000 χρόνια.

Παρατηρώντας τις κινήσεις του ανέμου και των πουλιών εικάζεται πως ο Ασου και οι σύντροφοί του αντιλήφθηκαν τον επερχόμενο κίνδυνο και έτρεξαν να γλιτώσουν. Δεν τους αρέσει να τους πετούν τα τρόφιμα «σα να είμαστε ζώα». Και δεν θέλουν να τους φωτογραφίζουν. «Αρρωσταίνουμε».

 

Αφιερώνεται εξαιρετικά στον κ. Θεόδωρο Μαυροβίτη στην Αθήνα, που, με λαχτάρα παιδιού, ανακαλύπτει την αγαπημένη του πατρίδα Καστοριά και της συμπαραστέκεται με κάθε τρόπο. Και στον Νίκο Νάτσινα στη Θεσσαλονίκη, που ξέρω πως ενδιαφέρεται πολύ για τα σημάδια του καιρού.

 

*Δημοσιεύτηκε στην εφ. ΟΔΟΣ (25/9 και 2/10/2014).

 

 

 

 

 

Ημέρα μνήμης Εθνικών Ευεργετών (30/9/2014)

Λεπτομέρειες

Στο Σχολείο μας αφιερώθηκε στους Ευεργέτες που άρχισαν να το χτίζουν το 1922 και χάρηκαν τη λειτουργία του το 1925.

Μετά την ομιλία που άκουσαν όλοι οι μαθητές του Σχολείου μας από την κ. Σόνια, η δασκάλα της Στ? κ. Αγγελική ζήτησε από τους μαθητές της να γράψουν σχετικά με τα όσα άκουσαν:

Οι ευεργέτες είναι πολύ σπουδαίοι άνθρωποι, γιατί βοήθησαν τα παιδιά του Μαυρόβου να μάθουν γράμματα. Θα τους θυμόμαστε πάντοτε και έτσι πρέπει.

Κώστας Κυριάζος

Οι ευεργέτες είναι ταπεινοί, έντιμοι και αγαπούν τους συνανθρώπους τους περισσότερο από τον εαυτό τους, δεν τους νοιάζουν τα χρήματα που έχουν και έτσι κάνουν ευεργεσίες. Ακόμα και στο Σχολείο μας τρεις ευεργέτες έδωσαν πολλά χρήματα για να φτιαχτεί.   Αλίκη Νικολαΐδου

Οι ευεργέτες μας βοήθησαν δίνοντας χρήματα για να φτιαχτεί το πανέμορφο σχολείο μας. Αν δεν ήταν αυτοί, δεν θα είχαμε ένα τόσο όμορφο σχολείο.

Σταυρούλα Γαλάνη

Το Δημοτικό Σχολείο Μαυροχωρίου «Γερμανός Χρηστίδης» άρχισε να χτίζεται το 1922. Το Σχολείο χτίστηκε με χρήματα που έδωσαν Μαυροβινοί ευεργέτες που κατοικούσαν στο χωριό μας και στο εξωτερικό. Πρώτη φορά λειτούργησε το 1925 και το 1995 έγινε η ανακαίνισή του. Με τη μεγάλη του αυλή είναι στολίδι για το χωριό μας. Οι ευεργέτες που θέλω να πω ευχαριστώ είναι: οι οικογένειες Μαυροβίτη, ο Σύλλογος Μαυροβινών Αμερικής, ο υπουργός Πετσάλνικος που ενδιαφέρθηκε για την ανακαίνισή του και τους άλλους που δεν ξέρω, για να είμαι εγώ τώρα στο ωραίο αυτό σχολείο. Γιόχαν Λασκαρίδης

Ευεργέτες ονομάζονται τα άτομα τα οποία χάρισαν ένα μέρος της περιουσίας τους για κοινωφελείς σκοπούς, συμβάλλοντας έτσι σημαντικά στην ανάπτυξη και στην πρόοδο ενός λαού.

Πολλές εκκλησίες, νοσοκομεία, σχολεία, βιβλιοθήκες λειτουργούν σήμερα χάρη στις δωρεές αυτών των ανθρώπων.

Γνωστοί ευεργέτες Έλληνες είναι: Ευάγγελος και Κωνσταντίνος Ζάππας, Γεώργιος Αβέρωφ, Ευγένιος Ευγενίδης κ.ά.

Στο Σχολείο Μαυροχωρίου ευεργέτες υπήρξαν ο Θεόδωρος Μαυροβίτης, ο Γεώργιος Μαυροβίτης και ο Δαμιανός Μαυροβίτης. Επίσης το ΚΑΠΗ λειτουργεί χάρη στη δωρεά του Ευστάθιου και της Ελένης Δημητριάδη, η αίθουσα της Αγίας Βαρβάρας είναι δωρεά του Παναγιώτη και της Πηνελόπης Μπάτζιου.

Παναγιώτα Μπάτζιου

Οι ευεργέτες είναι κάποιοι άνθρωποι τους οποίους έπλασε ο Θεός για να χαρίζουν αγάπη και ευτυχία σε άλλους ανθρώπους. Έτσι αυτοί οι σπουδαίοι άνθρωποι με τη βοήθεια των χρημάτων τους κατασκεύασαν σχολεία και άλλα κτίρια, τα οποία χρησιμοποιούσαν όχι οι ίδιοι, αλλά οι συμπατριώτες τους. Ας πάρουμε για παράδειγμα τους ευεργέτες του πανέμορφου σχολειού μας. Πρόσφεραν εξωφρενικά ποσά , που όμως τα δώριζαν μέσα από την καρδιά τους και όχι για να δείξουν ότι είναι κάποιοι. Γι? αυτό κι εμείς πρέπει να τους θυμόμαστε για πάντα.

Αντώνης Παπασταύρος

 

 

Παλιά, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, όταν το Μαυροχώρι ήταν σκλαβωμένο, τα Ελληνάκια πήγαιναν και μάθαιναν γράμματα σε ένα σπίτι, ενώ τα Τουρκαλάκια είχαν δικό τους σχολείο. Μια μέρα κάποιοι χωριανοί αποφάσισαν να χτίσουν ένα σχολείο στο χωριό, αλλά δεν είχαν χρήματα. Ένας πλούσιος Μαυροβινός ζούσε στην Αίγυπτο και μια μέρα του ήρθε ένα γράμμα από το Μαυροχώρι που έλεγε: «Σας παρακαλούμε, θέλουμε λίγα χρήματα για να μαθαίνουν τα Ελληνάκια γράμματα» και αυτός δέχτηκε και τους έστειλε χρήματα, έφτιαξαν ένα καταπληκτικό σχολείο με τα σκαλίσματά του, με τα λουλούδια του, με? με? με? Από μέσα το Σχολείο όμως ήταν χάλι μαύρο, οπότε του έστειλαν και άλλο γράμμα και του ζητούσαν λίγα ακόμα χρήματα και έγραψαν επίσης να τους στείλει μια φωτογραφία του και του είπαν ότι όσο ζει το Σχολείο θα είναι κρεμασμένη μέσα η φωτογραφία του. Την κρέμασαν λοιπόν και αυτός είναι ένας από τους ευεργέτες του Σχολείου μας.

Το «ευεργέτης» είναι σύνθετη λέξη, βγαίνει από το ευ, που σημαίνει καλό και από το έργο, άρα ευεργέτης σημαίνει αυτός που κάνει καλό έργο.

Κωνσταντίνα Χαρίτωνος


 

 

 

 

 

Τα αινίγματα του Σχολείου μας

Λεπτομέρειες

Συλλογή Β? τάξης σχ. έτους 2007-2008:

Μαρίνα Καρύδα:

  1. Γεννιέται στο βουνό,

πεθαίνει στο γιαλό. Τι είναι;

 

  1. Όλο τον κόσμο ντύνει

κι αυτό γυμνό απομένει. Τι είναι;

 

  1. Γύρω γύρω θάλασσα

στη μέση μια φωτίτσα. Τι είναι;

 

  1. Πάντα κοντά σου βρίσκομαι,

αν κάτι σε φωτίζει. Τι είναι;

 

  1. Σ? όλο τον κόσμο τρέχουν,

αλλά πόδια δεν έχουν. Τι είναι;

 

  1. Κλειδώνω, μανταλώνω

και κλέφτη βρίσκω μέσα. Τι είναι;

 

 

Σοφία Παναγιωτίδου:

  1. Απέξω είναι γυαλιστερό

κι από μέσα μαλλιαρό

κι από μέσα απ? το μαλλί

έχει μια μπουκιά καλή. Τι είναι;

 

  1. Δέντρο ωραίο, φουντωτό,

περήφανο, καμαρωτό,

ζει πάνω στα ψηλά βουνά

και τα Χριστούγεννα μηνά. Τι είναι;

 

  1. Ζει μαζί με τα κοχύλια

κι έχει και βελόνια χίλια. Τι είναι;

 

  1. Γεννιέται με ουρά

και χωρίς πόδια

και πεθαίνει με πόδια

και χωρίς ουρά. Τι είναι;

 

  1. Είναι μικρότερο από ένα ποντίκι

κι όμως γεμίζει ένα ολόκληρο σπίτι. Τι είναι;

 

  1. Όταν τη θέλεις, την πετάς

κι όταν δεν τη θέλεις τη μαζεύεις. Τι είναι;

 

  1. Στο μαγειρειό με συναντάς,

με ξέρουνε κι οι κήποι,

πολλές φορές για μένα κλαις,

χωρίς να έχεις λύπη. Τι είμαι;

 

  1. Στρογγυλό μηδενικό

καθαρά ελληνικό

θεραπεύει φίνα

τη μικρή μας πείνα. Τι είναι;

Γιώργος Μπουρλής:

  1. Βούλες κόκκινες μελάνι,

που έχουν φύλλα και κοτσάνι. Τι είναι;

 

  1. Το καλοκαίρι παγωμένο

και το χειμώνα πυρωμένο.

Το καλοκαίρι μοναξιά

και το χειμώνα συντροφιά. Τι είναι;

 

  1. Ξεχειλίζει από βιβλία,

μα ποτέ της δε διαβάζει.

Της αρέσει ωραία ωραία

στην αράδα να τα βάζει. Τι είναι;

 

  1. Έχει δώδεκα παιδιά

και τα δώδεκα είν? αγόρια.

Τρία τρία παν μαζί,

τρία τρία πάνε χώρια. Τι είναι;

 

 

 

Πηνελόπη Μπουρλή:

  1. Ψηλός ψηλός καλόγερος

και στο κεφάλι πίτα. Τι είναι;

 

  1. Εκκλησίτσα θολωτή

που ένας στύλος την κρατεί. Τι είναι;

  1. Έξω είναι αγκαθωτό

κι από μέσα μαλλιαρό

κι από μέσα απ? το μαλλί

μια μπουκιά καλή. Τι είναι;

 

  1. Τέσσερα αδερφάκια αγκαλιασμένα

σ? ένα σεντουκάκι είναι κλεισμένα. Τι είναι;

 

  1. Φρούτο του χειμώνα

ζουμερό πολύ,

χρυσαφένιο τόπι

πάνω στο κλαδί. Τι είναι;

 

  1. Έχει φύλλα σα δεντρί

μα δεντρί δεν είναι.

Μέσα είναι άσπρο σαν τυρί

μα τυρί δεν είναι.

Έχει ποντικού ουρά

μα ποντικός δεν είναι. Τι είναι;

 

  1. Να τη δεις να φοβηθείς,

να τη φας να γλυκαθείς. Τι είναι;

 

  1. Με πουπουλένιο πάπλωμα

μια φαμελιά σκεπάζεται. Τι είναι;

 

  1. Είναι ένα μικρό σπιτάκι

δίχως στέγη και ταράτσα

μήτε γύρω παραθύρια

μήτε πόρτα μήτε φάτσα. Τι είναι;

 

10.  Ψηλός ψηλός καλόγερος

και μ? ένα μάτι βλέπει. Τι είναι;

 

11.  Ένα πλατύ, παχύ σεντόνι

σκεπάζει κάμπους και βουνά,

μα ποτέ του τα νερά. Τι είναι;

 

12.  Του παππού μου το ζωνάρι,

πάει πάει δεν τελειώνει. Τι είναι;

 

13.  Κάτι κοπέλες στρογγυλές,

άμα μπουν στα σπίτια τους,

βγαίνουν στα παράθυρα. Τι είναι;

 

14.  Είναι έντομο μικρό

μα διαθέτει και στρατό,

νοσοκόμες, γεωργούς,

κτηνοτρόφους και φρουρούς. Τι είναι;

 

15.  Τέσσερα καλογεράκια

το ?να τ? άλλο κυνηγούν

και δε φτάνονται ποτέ. Τι είναι;

 

16.  Αν και θρόνος μου ταιριάζει,

θέση μου είναι το περβάζι. Τι είναι;

 

17.  Πάνω κούπα,

κάτω πιατέλα

και στη μέση μια κοπέλα. Τι είναι;

 

18.  Κοντός κοντός καλόγερος

παλούκια φορτωμένος. Τι είναι;

 

19.  Ένα πλατύφυλλο δεντρί

με τέσσερα κλωνάρια.

Το ένα ανθίζει,

το άλλο καρπίζει,

το άλλο μαραίνεται,

το άλλο ξεραίνεται. Τι είναι;

 

20.  Είναι δύο αδερφούλες,

που χωρίς να ?ναι κι εχθρές

μέρα νύχτα κυνηγιούνται

και ποτέ δε συναντιούνται. Τι είναι;

 

21.  Ένα ταψάκι βούτυρο

όλον τον κόσμο αλείφει. Τι είναι;

 

22.  Σπάζω πάγο, βρίσκω ασήμι,

σπάζω ασήμι, βρίσκω μάλαμα. Τι είναι;

 

23.  Πάνω από τη στέγη μας

μισό πεπόνι κρέμεται. Τι είναι;

 

24.  Μια κοντούλα παχουλή

πάντα κόκκινα φορεί,

έχει πράσινα μαλλάκια

και σποράκια στην κοιλιά. Τι είναι;

 

25.  Από δω πετσί,

από κει πετσί.

Πες το να το βρεις. Τι είναι;

 

26.  Άσπρο είναι σαν τ? αυγό,

στρογγυλό σαν το πιπέρι,

όχι μα τον αη-Γιώργη

ούτε αυγό ούτε πιπέρι. Τι είναι;

 

27.  Σαν το θέλεις σου μιλώ.

Σα δε θέλεις σιωπώ.

Άλλο φίλο δε θα βρεις

Πιο πιστό και πιο σοφό. Τι είμαι;

Οι απαντήσεις των αινιγμάτων είναι:

Της Μαρίνας:

  1. Το ποτάμι.
  2. Το βελόνι.
  3. Το καντήλι.
  4. Ο ίσκιος.
  5. Τα σύννεφα.
  6. Ο ήλιος.

Της Σοφίας:

  1. Το κάστανο.
  2. Το έλατο.
  3. Ο αχινός.
  4. Ο βάτραχος.
  5. Το σαλιγκάρι.
  6. Η άγκυρα.
  7. Το κρεμμύδι.
  8. Το κουλούρι.

Του Γιώργου:

  1. Τα κεράσια.
  2. Το τζάκι.
  3. Η βιβλιοθήκη.
  4. Ο χρόνος και οι 12 μήνες.

Της Πηνελόπης:

  1. Το καρφί.
  2. Το μανιτάρι ή η ομπρέλα.
  3. Το κάστανο.
  4. Το καρύδι.
  5. Το πορτοκάλι.
  6. Το ρεπάνι.
  7. Η αγκινάρα.
  8. Η κλώσα με τα κλωσόπουλα.
  9. Το αυγό.

10.  Η βελόνα.

11.  Το χιόνι.

12.  Ο δρόμος.

13.  Τα κουμπιά.

14.  Το μυρμήγκι.

15.  Οι ρόδες του αυτοκινήτου.

16.  Ο βασιλικός.

17.  Η χελώνα.

18.  Ο σκαντζόχοιρος.

19.  Ο χρόνος και οι τέσσερις εποχές.

20.  Η μέρα και η νύχτα.

21.  Ο ήλιος.

22.  Το αυγό.

23.  Το φεγγάρι.

24.  Η ντομάτα.

25.  Το σύκο.

26.  Το μαργαριτάρι.

27.  Το βιβλίο.

 

Τα αινίγματα της Β? σχ. έτους 2009-10:

  1. Ποιο είναι βρόμικο αν γίνει άσπρο και γίνεται καθαρό όταν γίνεται μαύρο;
  2. Τι είναι δικό μας μα το χρησιμοποιούν όλοι;
  3. Ποιος τα ακούει όλα, αλλά δεν μπορεί να πει τίποτα;
  4. Ποιος, ενώ έχει κεφάλι, δεν μπορεί να σκεφτεί;
  5. Άσπρο το χωράφι

και μελαχρινός ο σπόρος

και λαλεί κι απαντυχαίνει

σαν εκείνο που τα σπέρνει; Τι είναι;

  1. Γαϊδουρίτσα φορτωμένη

στη σπηλίτσα μέσα μπαίνει. Τι είναι;

  1. Περπατάει νύχτα μέρα

κι όμως διόλου δεν κουνιέται. Τι είναι;

  1. Από μητέρα κόκκινη

μαύρο παιδί γεννιέται. Τι είναι;

  1. Ανάμεσα σε δυο βουνά

περδικούλα κελαηδά. Τι είναι;

  1. Κόκαλα δεν έχει

και κόκαλα σπάει. Τι είναι;

  1. Τι περπατάει στα τέσσερα

μετά στα δύο

και μετά στα τρία;

  1. Θα είναι αύριο και ήταν χτες. Τι είναι;
  2. Είναι πράμα-πραματάκι μ? ένα ποδαράκι. Τι είναι;
  3. Χιλιοτρύπητο λαγήνι

που σταλιά νερό δε χύνει. Τι είναι;

  1. Φύλλα κρατάει, μα δέντρο δεν είναι,

τη σκέψη μετράει, κεφάλι δεν είναι

κι αν άψυχο είναι, συνήθως μιλάει

γιατί στο κορμί του τα λόγια μετράει. Τι είναι;

  1. Ίσιο είναι σαν κερί

κι η φωνή του βροντερή. Τι είναι;

  1. Άσπρος κάμπος

μαύρα γίδια

και χαράς τον

που τα έχει. Τι είναι;

  1. Πράσινη εκκλησιά

κόκκινα στασίδια

μαύροι καλογέροι

μέσα κατοικούν. Τι είναι;

 

  1. Φιλντισένιο περιβόλι

κελαηδά γλυκό αηδόνι. Τι είναι;

  1. Όποιοι έρχονται και πάνε

απ? το χέρι την κρατάνε. Τι είναι;

  1. Σε κήπο δε φυτεύεται

σε περιβόλι όχι.

Ο βασιλιάς το γεύεται

κι όλος ο κόσμος το ?χει. Τι είναι;

  1. Στήνω δίχτυ

μα όχι για ψάρια. Τι είναι;

  1. Τι είναι αυτό

που όλο τον κόσμο ντύνει

κι αυτό γυμνό μένει;

  1. Γούρνα μου πελεκητή

μαρμαρένια και χυτή

που ?χεις μαύρα ψάρια μέσα

και γλυκό κρασί. Τι είναι;

  1. Πράσινος πύργος, κόκκινα τζάμια,

αράπηδες χορεύουν μέσα στα φυλλοκάρδια. Τι είναι;

  1. Σαράντα δυο πουκάμισα

απ? έξω το παλιό μου. Τι είναι;

  1. Χίλιοι μύριοι καλογέροι

μ? ένα πάπλωμα τυλιγμένοι. Τι είναι;

  1. Το πρωί το μάζευαν, το βράδυ το πατούσαν

και μέσα στο απόβραδο τραγούδια τραγουδούσαν. Τι είναι;

Οι απαντήσεις των αινιγμάτων είναι:

  1. Ο μαυροπίνακας.
  2. Τ? όνομά μας.
  3. Το αυτί.
  4. Το καρφί.
  5. Το βιβλίο.
  6. Το κουτάλι με το φαΐ.
  7. Το ρολόι.
  8. Η φωτιά και ο καπνός.
  9. Η γλώσσα.
  10. Η γλώσσα.
  11. Ο άνθρωπος (μωρό-ώριμος-γέρος).
  12. Το σήμερα.
  13. Το μανιτάρι.
  14. Το σφουγγάρι.
  15. Το βιβλίο.
  16. Το ντουφέκι.
  17. Το βιβλίο.
  18. Το καρπούζι.
  19. Το στόμα.
  20. Η πόρτα.
  21. Το αλάτι.
  22. Η αράχνη.
  23. Η βελόνα.
  24. Το καρπούζι.
  25. Το καρπούζι.
  26. Το κρεμμύδι.
  27. Το ρόδι.
  28. Το σταφύλι.

Αινίγματα για ζώα από τη Β? τάξη σχ. έτους 2004-2005:

1. Στήνω δίχτυ

μα όχι για ψάρια. Τι είναι;

2.Χιλιοκάταρτο καράβι

στα βαθιά νερά αρμενίζει. Τι είναι;

3.Ένα τραγί, μα τι τραγί

δίχως ουρά δίχως μαλλί. Τι είναι;

4.Κολοβό κι αμάλλιαστο. Τι είναι;

5.Και μακραίνει και ζαρώνει,

τρύπα τρύπα

αίμα βγαίνει

και ποτέ κακό δεν κάνει. Τι είναι;

6.Τέσσερις στέκονται

δύο αγναντεύουν,

ένας σκάφτει

κι άλλος κλώθει. Τι είναι;

7.Μια πιθανή τσεργίτσα

σκεπάζει μια φαμιλίτσα. Τι είναι;

8.Κηπουρός δεν είμαι,

κήπους χαλάω.

Γέρος δεν είμαι,

άσπρα μαλλιά έχω. Τι είμαι;

9.Ποιος είναι κείνος ο άνθρωπος

με φλόγα στο κεφάλι

όπου με τη φωνίτσα του

τον κόσμο όλο ξυπνάει;

10.Με κορόνα σαν στρατάρχης

σ? όλους τους στρατούς και στόλους

έκανε πικρά να κλάψει

έναν απ? τους Αποστόλους. Τι είναι;

11.Από κάτω απ? το πλακάκι

κάθεται το Νικολάκι

πόδια έχει, χέρια έχει,

κεφάλι και ουρά δεν έχει. Τι είναι;

12.Μικρή μικρή νοικοκυρά

μεγάλη πίτα κάνει. Τι είναι;

13.Πίσω από το σπίτι μας

συμπεθεριό διαβαίνει. Τι είναι;

14.Βόιδι δεν είναι, κέρατα έχει.

Γάιδαρος δεν είναι, σαμάρι έχει.

Γραμματικός δεν είναι, περπατάει και γράφει. Τι είναι;

15.Δαχτυλίδι πύρινο,

πύρινο, ξεπύρινο,

στον γκρεμό γκρεμίζεται,

πέφτει, δεν τσακίζεται. Τι είναι;

16.Πάνω γίδι, κάτω γίδι,

μέσα κόρη κατοικεί. Τι είναι;

17.Από πάνω σαν τηγάνι,

από κάτω σαν μπαμπάκι

κι από πίσω σαν ψαλίδι. Τι είναι;

18.Ανάμεσα σε δυο βουνά

κόρη σφάζεται. Τι είναι;

19.Γύρω απ? το σπιτάκι μου

καλόγεροι χορεύουν. Τι είναι;

20.Κουτσός κουτσός καλόγερος

παλούκια φορτωμένος. Τι είναι;

21.Τ? άπιαστο, τ? αμάλλιαστο, τ? αψαλιδοκούρευτο. Τι είναι;

22.Μπάλωμα στο μπάλωμα

και βελονιά δεν έχει. Τι είναι;

23.Έρχομαι φίλε από μακριά

κι αν είναι ορισμός σου

να χτίσω το καλύβι μου

έξω απ? τ? αρχοντικό σου. Τι είναι;

24.Ψάχνω να βρω

εκείνο που δε θέλω

να βρω. Τι είναι;

25.Αίμα και τομάρι έχει,

μα μαλλί κι ουρά δεν έχει. Τι είναι;

26.Αν με βάλεις στο στριφτό

να με καρτερήσεις στις οχτώ.

Αν με βάλεις στα βουνά

να με καρτερήσεις στις εννιά

κι αν με ρίξεις στη φωτιά

μη με περιμένεις πια. Τι είναι;

27.Βασιλιάς δεν είναι,

κορόνα φοράει.

Ρολόι δεν έχει,

τις ώρες μετράει. Τι είναι;

28.Μοιάζει με το σκύλο,

όμως δεν τον έχει φίλο. Τι είναι;

29.Μόλις φτάσει ο Μάρτης

έρχεται σαν κράχτης.

Ένα ψαλιδάκι

στη μικρή ουρά του

έχει για τιμόνι

κι από τη χαρά του

φεύγει σαν σφενδόνι. Τι είναι;

30.Ποιο είναι ένα πραματάκι,

μικρό μικρό και μαύρο,

που και το βασιλιά σηκώνει;

31.Δειλός!πονηρούτσικος

ποτέ δεν κλείνει μάτι,

μ? αυτιά μεγάλα σαν χωνιά,

γρήγορος σαν άτι. Τι είναι;

32.Είμαι έντομο μικρό,

σε τσιμπώ και σε ενοχλώ.

Σαν μια συλλαβή προσθέσεις,

γίνομαι λαχανικό. Τι είναι;

Οι απαντήσεις στα αινίγματα αυτά είναι:

  1. Η αράχνη.
  2. Ο αχινός.
  3. Ο βάτραχος.
  4. Ο βάτραχος.
  5. Η βδέλλα.
  6. Το γουρούνι.
  7. Η κλώσα.
  8. Η γίδα.
  9. Ο κόκορας.
  10. Ο κόκορας.
  11. Ο κάβουρας.
  12. Η μέλισσα.
  13. Τα μυρμήγκια.
  14. Το σαλιγκάρι.
  15. Το φίδι.
  16. Η χελώνα.
  17. Το χελιδόνι.
  18. Η ψείρα.
  19. Τα μυρμήγκια.
  20. Ο σκαντζόχοιρος.
  21. Το φίδι.
  22. Η χελώνα.
  23. Το χελιδόνι.
  24. Η ψείρα.
  25. Ο ψύλλος.
  26. Ο ψύλλος.
  27. Ο κόκορας.
  28. Ο λύκος.
  29. Το χελιδόνι.
  30. Ο ψύλλος.
  31. Ο λαγός.
  32. Το κουνούπι-δι.

Αινίγματα για φυτά

Β? τάξη σχ. έτους 2007-08

Μάγδα Παναγιωτίδου:

  1. Από στραβόκορμο κλαρί

κρέμεται κίτρινο φλουρί,

το κρέας του δροσίζει,

το αίμα του ζαλίζει. Τι είναι;

  1. Ο μπάρμπας μου ο στρογγυλός

κι ο καλοζωισμένος

σαράντα ζώνες ζώνεται

και την παλιά του απ? έξω. Τι είμαι;

  1. Τριάντα φούστες φόρεσε

και στο χορό πηγαίνει

και στη λαμπρή της ομορφιά

καμιά δεν παραβγαίνει. Τι είναι;

  1. Χίλιες δυο βασιλοπούλες

σ? ένα φερετζέ κλεισμένες. Τι είναι;

  1. Όπου να το σπείρεις βγαίνει

και τον κόσμο τον χορταίνει. Τι είναι;

 

  1. Παλτό φοράει πράσινο,

πουκάμισο λευκό,

μουστάκια έχει στην κορφή

και κίτρινο καρπό. Τι είναι;

  1. Άγουρο τρώγεται και μαγειρεμένο όχι. Τι είναι;
  2. Είναι κόκκινος παπάς

όμως σ? εκκλησιά δεν μπαίνει.

Μες στους κάμπους λειτουργεί

και στους κήπους ανασαίνει. Τι είναι;

  1. Ωμή, ψημένη, ζουμερή,

μπορεί και στεγνωμένη,

η σάρκα της η κόκκινη

ευφραίνει και χορταίνει. Τι είναι;

Σοφία Παναγιωτίδου:

  1. Είναι δέντρο καρποφόρο

το φθινόπωρο καρπίζει

γλυκό γίνεται ο καρπός του

και γεύση ευχάριστη χαρίζει. Τι είναι;

  1. Προς τα ύψη ανεβαίνει

μεγαλώνει και θεριεύει

μαύρη φορεσιά φοράει

και τους τάφους συντροφεύει. Τι είναι;

  1. Μέσα στο χειμώνα ανθίζει

δε φοβάται το βοριά

άσπρα άνθη ξεπροβάλλουν

στ? απλωμένα της κλαδιά. Τι είναι;

  1. Πρασινίζει και φουντώνει

και τους ήρωες στεφανώνει. Τι είναι;

  1. Μες στα πράσινα ντυμένη

μένω όλο τον καιρό

και σαν έρθει ο Οκτώβρης

τ? άσπρο φέσι μου φορώ. Τι είμαι;

Άγγελος Μπιτζίκος:

  1. Έχει το κεφάλι στη φωτιά

και τα πόδια στο νερό. Τι είναι;

Στράτος Τριανταφύλλου:

  1. Μια κοτούλα παχουλή

πάντα κόκκινα φορεί

έχει πράσινα μαλλιά

και σποράκια στην κοιλιά. Τι είναι;

 

  1. Πράσινος κήπος, κόκκινα τζάμια

αράπηδες χορεύουνε μέσα στα φυλλοκάρδια. Τι είναι;

  1. Ποιο είναι το πιο ψηλό βουνό

με σφαίρες φορτωμένο;

Οι απαντήσεις των αινιγμάτων για τα φυτά είναι:

  1. Το σταφύλι. 2. Το κρεμμύδι. 3. Το τριαντάφυλλο. 4. Το ρόδι. 5. Το σιτάρι. 6. Το καλαμπόκι. 7. Το αγγούρι. 8. Η παπαρούνα. 9. Η ντομάτα. 10. Η κυδωνιά. 11. Το κυπαρίσσι. 12. Η αμυγδαλιά. 13. Η δάφνη. 14. Η μπαμπακιά. 15. Το ρύζι. 16. Η ντομάτα. 17. Το καρπούζι. 18. Το κυπαρίσσι.

 

Οι παροιμίες του Σχολείου μας

Από τη Β? τάξη σχ. έτους 2007-08 και 2009-10:

Από τον κόσμο των φυτών:

-Από αγκάθι βγαίνει ρόδο κι από ρόδο βγαίνει αγκάθι.

-Μ? ένα ρόδο φίλο κάνεις, μ? ένα ρόδο τόνε χάνεις.

-Ένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τον κάνει πέρα.

-Αγάλι αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι.

-Το μήλο κάτω από τη μηλιά θα πέσει.

-Φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι.

-Έχει κι αλλού πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια.

-Δυο καρπούζια δε χωράνε στην ίδια τη μασχάλη.

-Όσα δε φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια.

-Πίσω έχει η αχλάδα την ουρά.

-Όπου ακούς πολλά κεράσια κράτα μικρό καλάθι.

-Βασιλικός κι αν μαραθεί τη μυρουδιά την έχει.

-Για χάρη του βασιλικού ποτίζεται κι η γλάστρα.

-Θ? αφήσουμε το γάμο να πάμε για πουρνάρια;

-Γλυκάθηκε η γριά στα σύκα, έφαγε και τα συκόφυλλα.

-Η γριά το μεσοχείμωνο πεπόνι πεθυμούσε.

-Δυο καρπούζια δε χωράνε σε μια μασχάλη.

-Όποιος έχει πολύ πιπέρι βάζει και στα λάχανα.

-Δεν υπάρχουν τριαντάφυλλα χωρίς αγκάθια.

 

 

 

 

Παροιμιακές φράσεις:

-Λέει τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη.

-Είναι παλικάρι της φακής.

-Τον αγαπώ σαν πάτο από αγγούρι.

-Σ? έπιασα στα πράσα.

-Είναι ψηλός σαν κυπαρίσσι.

-Χαιρέτα μου τον πλάτανο.

-Κίτρινος σαν το λεμόνι.

-Κοκκίνισε σαν παπαρούνα.

-Κοκκίνισε σαν το παντζάρι.

-Έχει καρδιά σαν αγκινάρα.

-Κολοκύθια με τη ρίγανη.

-Κολοκύθια στο πάτερο.

-Το δάκρυ κορόμηλο.

-Αυτός δε χαρίζει κάστανο.

-Τον πιάσανε στα πράσα.

-Περσινά ξινά σταφύλια.

-Φυτρώνει σαν τον μαϊντανό.

-Φυτρώνει εκεί που δεν τον σπέρνουν.

-Ποιος θα βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά;

-Έλα, παππού μου, να σου δείξω τα αμπελοχώραφά σου.

-Σιγά τα λάχανα.

-Σαν την καλαμιά στον κάμπο.

-Έσκασε σαν καρπούζι.

 

 

-Τι κάνεις, Γιάννη;

-Κουκιά σπέρνω.

Παροιμίες με ζώα από τη Β? τάξη σχ. έτους 2004-2005:

Από την εποχή όπου δεν υπήρχε το Διαδίκτυο και τα παιδιά ρωτούσαν τους μεγαλύτερους. Θα το διαπιστώσετε και μόνοι σας πως κάποιες τους προέρχονται από την τοπική μας Παράδοση, γι? αυτό και έχουν ιδιαίτερη αξία. Αυτός, άλλωστε, είναι ο λόγος που γράφουμε και την πηγή προέλευσής τους.

-Νηστικό αρκούδι δε χορεύει.               Βαγγέλης, από τον ξάδερφό του.

-Σκυλί που γαβγίζει δε δαγκώνει.           Αφροδίτη, από τη θεία της.

-Κακό σκυλί ψόφο δεν έχει.                 Σεβαστή, από τη γιαγιά της.

-Το είπαμε του σκύλου μας κι ο σκύλος της ουράς του.

Γρηγόρης, από τη μαμά του.

-Ο λύκος είπε στην αλεπού «δώσε μου την πονηριά σου, να σου δώσω τη δύναμή μου».                  Χρήστος, από τη γιαγιά του.

-Η αλεπού εκατό, το αλεπουδάκι εκατόν ένα.          Αφροδίτη, από τη θεία της.

-Όταν ανακατεύεσαι με τα πίτουρα, σε τρώνε οι κότες. Αφροδίτη, από τη θεία της.

-Μεγάλωσε ο γάιδαρος, κόντυνε το σαμάρι.                  Γρηγόρης, από τη μαμά του.

-Δυο γάιδαροι μαλώνανε σε ξένο αχυρώνα.         Σεβαστή, από τον αδερφό της.

-Τον λύκο τον συμβουλεύανε κι αυτός ρωτούσε «Τα πρόβατα πού είναι;».

Ελευθερία-από τη θεία Σόνια.

-Σκύλο που γαβγίζει μην τον φοβάσαι.         Χριστίνα, από την κ. Όλγα.

-Τι γυρεύει η αλεπού στο παζάρι;        Σεβαστή, από τον αδερφό της.

-Άλλα τα μάτια του λαγού κι άλλα της κουκουβάγιας. Αφροδίτη, από τη θεία της.

-Είπε ο γάιδαρος τον πετεινό κεφάλα.             Ελευθερία, από τη θεία Κατίνα.

-Η γριά η κότα έχει το ζουμί.                Αλέξανδρος, από τη μαμά του.

-Δέσε τον γάιδαρο όπου θέλει ο νοικοκύρης κι ας ψοφήσει.

Ελευθερία, από την κ. Φιλαρέτη.

-Το μυρμήγκι όταν θέλει να ψοφήσει βγάζει φτερά. Αφροδίτη, από τη θεία της.

-Πάει χαμένος σαν το σκυλί στ? αμπέλι.            Χρήστος, από τη γιαγιά του.

-Τα φόρτωσε στον κόκορα. Γρηγόρης, από τη μαμά του.

-Ο λύκος πρόβατο δε γίνεται.  Γρηγόρης, από τη μαμά του.

-Εκεί που μας χρωστούσαν μας πήραν και το βόδι. Αφροδίτη, από τη θεία της.

-Ο λύκος κι αν εγέρασε κι άλλαξε το μαλλί του

μήτε τη γνώμη του άλλαξε μήτε την κεφαλή του.   Ελευθερία, από τη μαμά της.

-Κάλλιο γαϊδουρόδενε παρά γαϊδουρογύρευε.   Αφροδίτη, από τη θεία της.

-Όπου λαλούν πολλοί κοκόροι αργεί να ξημερώσει. Γρηγόρης, από τη μαμά του.

-Όσα δε φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια. Χριστίνα, από την κ. Όλγα.

-Το μουλάρι το ρώτησαν ποιοι είναι οι γονείς του. Ντράπηκε να πει ότι είναι γαϊδούρα η μαμά του και τ? άλογο είναι ο μπαμπάς του.

Σεβαστή, από τη γιαγιά της.

-Πώς παν, κόρακα, τα παιδιά σου;

-Όσο παν τόσο μαυρίζουν.        Γρηγόρης, από τη μαμά του.

-Θρέψε σκύλο το χειμώνα, να σε φάει το καλοκαίρι.  Αφροδίτη, από τη θεία της.

-Το έξυπνο πουλί από τη μύτη πιάνεται. Χριστίνα, από την κ. Όλγα.

-Περπατάει σαν χελώνα. Σεβαστή, από την κ. Βούλα.

-Ο λύκος το μαλλί το αλλάζει, αλλά το χούι δεν το αλλάζει.

Αφροδίτη, από τη θεία της.

-Το ποντίκι δεν το χώραγε η τρύπα του έσερνε και κολοκύθα.

Ελευθερία, από την κ. Φιλαρέτη.

-Βάλανε την αλεπού τις κότες να φυλάει.  Γρηγόρης, από τη μαμά του.

-Η πονηρή η αλεπού πιάνεται από τα τέσσερα. Χριστίνα, από την κ. Όλγα.

 

 

Ο τράγος περηφανευότανε για το μούσι του κι έλεγε στον άλλο τράγο:

-Θα το κάνω δύο μέτρα.

-Αν σ? αφήσει ο χασάπης.  Ελευθερία, από την κ. Φιλαρέτη.

-Και η πίτα ολόκληρη και ο σκύλος χορτάτος. Αφροδίτη, από τη θεία της.

-Όταν ψοφήσουν τ? άλογα, τιμή έχουν τα γαϊδούρια.  Γρηγόρης, από τη μαμά του.

-Όταν λείπει η γάτα, χορεύουν τα ποντίκια.  Ελευθερία, την ήξερε.

 

Στις παροιμίες που έφεραν τότε τα παιδιά που τώρα είναι μαθητές της Γ? Λυκείου προσθέτουμε μία παροιμία που είπε μες στην τάξη η μαθήτρια της φετινής Β? Κατερίνα Ιβανούδη, που την ήξερε από τον μπαμπά της. Την προσθέτουμε στις παλιές, γιατί είναι άγνωστη κι επειδή έχει ένα ιδιαίτερο νόημα:

Βρόμιο ψάρι καλό παζάρι.

Παροιμίες για τους μήνες, Β? τάξη σχ. έτους 2004-2005:

Χειμώνας:

Αϊ-Βαρβάρα βαρβαρώνει,

Αϊ-Σάββας σαβανώνει,

Αϊ-Νικόλας παραχώνει

με σπαθί και με δικέλι

και με κοφτερό μαχαίρι. Από την κ. Κατίνα.

 

Γενάρη μήνα κλάδευε,

φεγγάρι μην κοιτάς. Χριστίνα, από την κ. Όλγα.

 

Κλάδευέ με το Γενάρη

να γεμίσω σαν κουκουνάρι. Χριστίνα, από την κ. Όλγα.

 

Του Γενάρη το φεγγάρι

λάμπει σαν μαργαριτάρι. Από το βιβλίο μας.

 

Ο Φλεβάρης στο χορό

κουτσός μπαίνει με νερό.  Ελευθερία, από τη γιαγιά της.

 

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει

καλοκαίρι θα μυρίσει.

Κι άμα δώσει και θυμώσει

μες στο χιόνι θα μας χώσει.  Βαγγέλης, από τη μαμά του.

 

-Πότε, Βλάχε, είναι ο χειμώνας;

-Φώτα και Χριστού.   Σεβαστή, από τη γιαγιά της.

 

Άνοιξη:

Το Μάρτη είπανε να βρέξει

και λησμόνησε να πάψει. Ελευθερία, από τη γιαγιά της.

 

Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος

πέντε φορές εχιόνισε

και πάλι το μετάνιωσε

που δεν εξαναχιόνισε. Αφροδίτη, από τη γιαγιά της.

 

Αν ρίξει ο Μάρτης δυο νερά

κι ο Απρίλης άλλο ένα,

χαρά σ? εκείνον τον ζευγά

που ?χει πολλά σπαρμένα.  Σωτήρης, από τη γιαγιά του.

Ο Μάρτης ρίχνει τη δροσιά

κι ο Απρίλης το λουλούδι. Γρηγόρης, από τη μαμά του.

 

Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης. Σοφία, από τον παππού της.

 

Ξύλα φύλα για τον Μάρτη,

να μην κάψεις τα παλούκια. Γιάννης, από τη γιαγιά του.

 

Μάρτης είναι χάδια κάνει

πότε κλαίει, πότε γελάει. Από το βιβλίο μας.

 

Από Μάρτη καλοκαίρι

κι από Αύγουστο χειμώνα. Αλέξανδρος, από τη μαμά του.

 

Ο Απρίλης αν θυμώσει

μες στο χιόνι θα μας χώσει.  Κωνσταντίνα, από τη γιαγιά της.

 

Απρίλη, Απρίλη δροσερέ

και Μάη με τα λουλούδια. Από το βιβλίο μας.

 

Μάη, Μάη δροσερέ

και Απρίλη βροχερέ.  Σεβαστή, από τη γιαγιά της.

 

Στον καταραμένο τόπο

τον Μάη μήνα βρέχει. Χριστίνα, από την κ. Όλγα.

 

Καλοκαίρι:

Ο Θεριστής θερίζει

κι ο Αλωνάρης αλωνίζει.  Από την κυρία μας.

 

Αλωνάρης τ? αλωνίζει

κι Αύγουστος τα ξεχωρίζει. Από την κυρία μας.

 

Κάθε πράμα στον καιρό του

κι ο κολιός τον Αύγουστο. Γιάννης, από τον παππού του.

 

Από το θέρος ως τις ελιές

δεν απολείπουν οι δουλειές. Γρηγόρης, από τη μαμά του.

 

Αύγουστε καλέ μου μήνα,

να ?σουν δυο φορές το χρόνο. Από το βιβλίο μας.

Καλοκαίρι μου χρυσό,

όπου περπατώ μασώ,

αχ, χειμώνα μου γουρσούζη,

όπου κάθομαι με τσούζει.   Σεβαστή, από τη γιαγιά της.

Φθινόπωρο:

Σταύρωνε και σπέρνε. Από την κυρία μας.

 

Αϊ-Δημητράκη ,

μικρό καλοκαιράκι. Από την κυρία μας.

 

Τον Αϊ-Μηνά σε μήνυσα

και τ? Αϊ-Φιλίππου μ? ήρθες.

Μαυροβινή παροιμία για το χιόνι, από την κυρία μας.

*Οι παροιμίες για τους μήνες, στη χειρόγραφη μορφή τους είχαν εικονογραφηθεί έξοχα από τα ίδια τα παιδιά που τις συνέλεξαν. Είναι κρίμα που οι εικόνες τους δεν μπορούν να μεταφερθούν εδώ.

 

 

 

 

 

 

 

   

Νέες Τεχνολογίες

   

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση